بررسی اثرات تراکم بوته و آبیاری تکمیلی بر صفات زراعی، میزان کلروفیل برگ و نفوذ نور در کف سایه‌انداز گیاهی ارقام نخود

چکیده
   این آزمایش به منظور بررسی اثر آبیاری تکمیلی و تراکم بوته بر صفات زراعی، میزان کلروفیل برگ و میزان نفوذ نور در کف سایه‌انداز گیاهی سه رقم نخود دیم در سال زراعی 84-1383 در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان واقع در سراب چنگایی خرم‌آباد به صورت کرت-های دو بار خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار اجراء گردید. تیمارهای آبیاری تکمیلی در سه سطح شاهد، آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و مرحله پر شدن غلاف‌ها به عنوان عامل اصلی، سه رقم فیلیپ93-93، آرمان و توده محلی گریت به عنوان عامل فرعی و تراکم با چهار سطح 30, 42, 54 و 66 بوته در متر مربع به عنوان عامل فرعی- فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که متوسط دو آبیاری تکمیلی موجب افزایش عملکرد دانه با میانگین 556 کیلوگرم در هکتار، عملکرد بیولوژیک 1102 کیلوگرم در هکتار، تعداد 8/6 غلاف دربوته، کاهش نفوذ نور در کف کنوپی به میزان 42 میکرومول در متر مربع بر ثانیه و افزایش میزان 230 واحد SPAD کلروفیل برگ شد. ارقام فلیپ93-93 و آرمان بعنوان زودرس‌ترین ارقام شناخته شدند. بیشترین عملکرد دانه (1376 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (6/44 درصد) به رقم فلیپ93-93 اختصاص یافت. بیشترین عملکرد دانه (1388 کیلوگرم در هکتار) و بالاترین عملکرد بیولوژیک (3823 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 66 بوته در مترمربع حاصل شد. با افزایش تراکم بوته میزان نفوذ نور در کف سایه‌انداز گیاهی کاهش یافت و کمترین میزان نفوذ نور در کف کنوپی به ترتیب در تراکم‌های 66 و 54 بوته در مترمربع به دست آمد. آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی موجب افزایش بسیار معنی‌دار عملکرد دانه در تمامی ارقام شد، ضمن اینکه رقم فلیپ93-93 برترین رقم از لحاظ عملکرد دانه شناخته شد.