بررسی اثر عوامل محیطی و مدیریتی بر گسترش تیپ‏ های گیاهی (مطالعه موردی: مراتع سارال استان کردستان)

چکیده
   این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحد‏های کاری، به نمونه‏برداری از گیاهان و تعیین برخی پارامتر‏های گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آن‏ها، اقدام شد. پارامتر‏های مختلف محیطی‌ (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت (به صورت وجود گرادیان حرارتی با ارتفاع)، و بارندگی) و عوامل مختلف فیزیکی خاک (بافت، عمق خاک، رطوبت اشباع، و سنگریزه) ‏‏و شیمیایی خاک (آهک، ازت، پتاسیم، فسفر، اسیدیته، هدایت ‏الکتریکی، و مادة ‏آلی) اندازه‏ گیری شد و شدت چرا نیز عامل مدیریتی درنظر گرفته شد. پس از جمع‏ آوری داده‏ها، به منظور تعیین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی، از روش تجزیه مؤلفه‏ های اصلی (PCA) با استفاده از نرم‌افزار PC-ORD بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که بین عوامل محیطی و مدیریتی مؤثر در پراکنش گیاهان عوامل عمق خاک، ارتفاع، درصد سنگ و سنگریزه، شن و سیلت، و شدت چرا، با داشتن بیشترین همبستگی با مؤلفه‏ های اصلی، از مؤثرترین عوامل بر گسترش گیاهان و شکل‏‏ گیری تیپ‏ های گیاهی در وضعیت موجود به‌شمار می ‏آیند. در میان عوامل خاکی تأثیرگذار بر پراکنش جوامع گیاهی در این تحقیق، عوامل فیزیکی خاک تأثیر بیشتری دارند و خصوصیات شیمیایی خاک در استقرار جوامع گیاهی در منطقه مورد مطالعه تأثیری ندارند. عامل فیزیوگرافی ارتفاع و عامل مدیریتی شدت چرا نیز تأثیر بسزایی در پراکنش جوامع گیاهی دارند.