بررسی اثر شوری و دما بر جوانه زنی بذرگیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis)

چکیده
    به منظور بررسی تأثیرات توأم تنش شوری حاصل از کلرید سدیم و کلرید کلسیم و دما بر خصوصیات جوانه‌زنی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایة طرح کاملاً تصادفی با پتانسیل‌های مختلف اسمزی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) در دماهای متفاوت، 20، 25، 30 و 35 درجة سانتی‌گراد، با سه تکرار در آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، در سال 1389، انجام شد. در این تحقیق صفات درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، نسبت طول ریشه‌چه به ساقه‌چه و بنیة بذر اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف نمک، پتانسیل اسمزی و دما بر همة صفات مورد مطالعه بسیار معنی‌دار شد. مقایسة میانگین‌ها برای صفات درصد و سرعت جوانه‌زنی نشان داد که نمک کلرید کلسیم به‌ترتیب با 63 درصد و 11/7 نسبت به کلرید سدیم با 50 درصد و 70/1 اختلاف معنی‌داری داشت. بالاترین درصد و سرعت جوانه‌زنی در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی 3- بار با دمای 25 درجة سانتی‌گراد مشاهده شد. بیشترین طول ریشه‌چه و بنیة بذر نیز در تیمار کلرید کلسیم و پتانسیل اسمزی 3- بار با دمای 20 درجة سانتی‌گراد مشاهده شد. بیشترین طول ساقه‌چه در تیمارهای کلرید سدیم و کلرید کلسیم با پتانسیل اسمزی شاهد (آب مقطر) و دمای 30 درجة سانتی‌گراد وجود داشت. به‌طور کلی با افزایش پتانسیل اسمزی و نیز دمای بالاتر از 30 درجة سانتی‌گراد همة صفات در هر دو محلول نمک به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. با وجود این اثرات سوء، افزایش دماهای بالا در نمک کلرید سدیم به مراتب بیشتر از کلرید کلسیم بود. بررسی پاسخ گیاه زوفا به سطوح مختلف تنش شوری و دما در مرحلة جوانه‌زنی، کشاورزان را در استقرار و تولید مطلوب آن یاری خواهد کرد.