برآورد پارامترهای ژنتیکی رکوردهای روزآزمون تولید شیر در گاوهای هلشتاین ایران

چکیده
   در این پژوهش از اطلاعات مربوط به دوره اول شیردهی گاوهای هلشتاین ایران که از سال 1375 تا 1387 توسط مرکز اصلاح نژاد کشور جمع‌آوری شده بود، استفاده شد. اطلاعات مورد استفاده شامل 872125 رکورد روزآزمون مربوط به 95816 حیوان در 59 گله بود. برآورد مؤلفه‌های (کو) واریانس و پارامترهای ژنتیکی با استفاده از مدل تابعیت تصادفی و روش نمونه‌گیری گیبس انجام شد. برای توصیف منحنی شیردهی حیوانات در سطح ژنتیکی و محیط دائمی از تابع لژاندر با مرتبه دوم به همراه ضریب سوم تابع ویلمینک استفاده شد. به منظور تصحیح اثر ناهمگنی واریانس باقیمانده، دوره شیردهی که از روز 5 تا روز 365 شیردهی بود، به 36 گروه با فواصل 10 روزه دسته‌بندی شد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، واریانس باقیمانده در ابتدای دوره شیردهی بیشترین مقدار را داشت و از ماه دوم به بعد تا پایان دوره شیردهی روند کاهشی جزئی در این پارامتر مشاهده شد. واریانس محیط دائمی در ابتدا و انتهای دوره شیردهی بیشترین مقدار را داشت که این الگو، موجب افزایش واریانس کل و کاهش وراثت‌پذیری در مراحل آغازین و پایانی دوره شیردهی شد. واریانس ژنتیکی در ماه اول کمترین مقدار و با حفظ روند افزایشی در دو ماه پایانی بیشترین مقدار را داشت. کمترین مقدار وراثت‌پذیری برابر 077/0 در روز 5 شیردهی و بیشترین مقدار آن برابر 252/0 در روز 305 شیردهی بود. پایین بودن میزان وراثت‌پذیری در ابتدای دوره به دلیل پایین بودن واریانس ژنتیکی و بالا بودن واریانس‌های باقیمانده و محیط دائمی است. مقادیر همبستگی ژنتیکی روزآزمون‌ها در تمامی موارد مثبت و از همبستگی‌های فنوتیپی بیشتر بود. کمترین مقدار همبستگی ژنتیکی بین روزهای 5 و 365 شیردهی و برابر 35/0 بود. همبستگی ژنتیکی میان رکوردهای روزآزمون تولید شیر با افزایش فاصله بین روزآزمون‌ها از یکدیگر کاهش نشان داد. برآوردهای حاصل از این تحقیق می‌تواند برای پیش‌بینی ارزش اصلاحی گاوهای هلشتاین ایران مورد استفاده قرار گیرد.