برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و تعیین ترکیب‌پذیری لاین‌های آفتابگردان از طریق تجزیه لاین در تستر

چکیده
    به منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیب‌پذیری لاین‌‌های آفتابگردان، آزمایشی با استفاده از 41 ژنوتیپ شامل 13 والد پدری، دو والد مادری و 26 هیبرید حاصل از آنها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمار برای کلیه صفات به جز صفت تعداد روز از کاشت تا سبز شدن معنی‌دار شد. میانگین مربعات والدین در مقابل تلاقی و نیز اثر والدین برای اکثر صفات معنی‌دار شد. اثر تلاقی‌ها برای کلیه صفات معنی‌دار شد. اثر لاین‌ها برای صفاتی نظیر روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته و عملکرد دانه در کرت معنی‌دار شد. میانگین مربعات تسترها برای صفاتی چون عملکرد دانه در کرت، وزن هزار دانه و درصد روغن معنی‌دار شده است. اثرات متقابل لاین در تستر جز در صفات وزن هزار دانه و روز تا 5% گل‌دهی برای بقیه صفات معنی‌دار نبوده است. نتایج ارزیابی ترکیب‌پذیری، تستر (CMS19) و هیبرید (CMSB × R7) را به عنوان مناسب‌ترین لاین و هیبرید تعیین کرد. برای صفت عملکرد دانه در کرت واریانس افزایشی بیشتر از واریانس غالبیت و برای صفات وزن هزار دانه و عملکرد روغن واریانس غالبیت بیشتر از واریانس افزایشی برآورد شده است.