بازشناسی سفال بومی ایران با رویکرد بوم‌شناسی فرهنگی

چکیده
   شناخت پدید‌ه­‌های بومی با درک فعالیت‌های انسان در محیط پیرامونش امکان­پذیر است در این میان نمودهای مادی فرهنگ از به دلیل بر­طرف کردن نیازهای مختلف از جایگاه ویژه‌­ای برخوردارند. آنها اندیشه‌ها را از طریق عینیت‌بخشی انتقال می‌دهند و پنداره‌­های غیر­مادی را به شیوه‌های مادی نمایان می‌کنند. در میان دست­ساخته‌­های فرهنگی، سفالینه_­ها دارای اهمیت خاصی هستند. این مقاله جهت بازشناسی سفال بومی ایران با رویکرد بوم‌شناسی فرهنگی در استان‌های سیستان ­و ­بلوچستان (کلپورگان سراوان)، هرمزگان (شهوار و حکمی میناب)، کردستان (نوره و بوگه­بسی سقز)، گیلان (اسالم و سیاهکل) و مازندران (کلاگر محله جویبار) مولفه‌هایی چون مواد اولیه، مولفه‌های ­فنی، کیفیت‌های بصری، اهداف کاربردی و عملکردی، منابع انسانی تولید و ساختار فرهنگی و اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش به شیوه‌­ای توصیفی ـ تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها با روش کتابخانه­‌ای و میدانی صورت گرفته است. در بررسی سفال مناطق مذکور، با توجه با تفاوت‌های محیطی، مواد اولیه و فنون ساخت و امکانات و محدودیت‌های ناشی از آن، شاهد تنوع محصولات تولیدی نهایی هستیم. در نهایت سفالینه­های نهایی از لحاظ شکلی و نقش‌مایه‌های تزئینی تفاوت‌های بارزی دارند که با هویت‌های بومی پیوند می‌یابند.