ایران؛ بریتانیا و خزعل

چکیده
خرمشهر (محمره) در معادلات اقتصادی و سیاسی ایران اواخر قاجاریه، به‌تدریج نقش و جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کرد. همسایگی با بصره، کشتی‌رانی کارون، اتصال به خلیج‌فارس، مسائل نفتی، و بریتانیا و منافعش در منطقه همگی دلایل اصلی قرارگرفتن پروندة این خطّه از ایران بر روی میزهای سیاسی و اقتصادی بریتانیا بود. توجّه ایران به امور بنادر با ایجاد پست‌های گمرکی، دفاتر تذکره و ایجاد کارگزاری بنادر جنوب شکل جدّی به خود می‌گرفت، اما حکومت شیخ خزعل در خوزستان سرآغاز مناسبات و منازعات نوینی میان دولت ایران (به‌ویژه نهادهای تازه‌تأسیس در خوزستان)، بریتانیا و شخص خزعل شد.