اسلام و سیاست در ادبیات نمایشی دورة الیزابت: نمایشنامههای تیمورلنگ و اتللو

چکیده
    رویارویی غرب با شرق از دیرباز چالش مهمی در تاریخ اروپا به شمار میآید. در این رابطه، در سدة شانزدهم، الیزابت اول برخورد دوگانهای نسبت به مسلمانان داشت؛ وی، از یک سو، از آنها به منظور ایستادگی در برابر تهدیدات امپراتوری اسپانیا و کلیسای کاتولیک استفاده کرد، و از سوی دیگر، پس از پیروزی انگلیس بر ناوگان دریایی اسپانیا در سال 1588، سیاست او به منفی جلوه دادن چهرة مسلمانان تغییر گرایش داد. هدف این گفتار روشن ساختن سیاست دوگانة انگلیس عصر الیزابت است: سیاستی که بر مبنای همبستگی با مسلمانان در برابر کلیسای کاتولیک و اسپانیا بنا نهاده شده بود؛ اما نویسندگان آن، همانند مارلو و شکسپیر، به اهریمننمایی مسلمانان در آثار خود تداوم میبخشیدند. بدین ترتیب، در این گفتار، دلایل واژگوننمایی از چهرة اسلام و مسلمانان، همانند برتری دینی و شرقستیزی، و نیز، استفادة ابزاری از مسلمانان با نگاهی به دو نمایشنامة تیمورلنگI و IIاز کریستفر مارلو و اتللو از ویلیام شکسپیر بررسی میشود.