ارزیابی مکانیسم های تحمل و آنتی زنوز در ژنوتیپ های جو نسبت به شته معمولی گندم، Schizaphis graminum

چکیده
    شتۀ معمولی گندم، (Hem.: Aphididae) Schizaphis graminum (Rondani)، یکی از آفات مهم غلات به‌ویژه جو است که در سال‌های اخیر جمعیت رو به رشدی داشته است. یکی از مناسب‌ترین روش‌های کنترل این آفت با در نظر گرفتن آثار سوء ناشی از کاربرد آفت‌کش‌ها، استفاده از ژنوتیپ‌های مقاوم جو است. در این تحقیق، 47 لاین پیشرفته و 13 رقم جو در مرحلۀ گیاهچه غربالگری شد و دو مکانیسم آنتی‌زنوز و تحمل در آنها بررسی شد. آزمایش در گلخانه‌ای با شرایط دمایی ºC 2±25، رطوبت نسبی 10±55% و دورۀ نوری 16:8 انجام گرفت. غربالگری بر اساس میانگین تعداد شته (بعد از 14 روز آلودگی با شته) انجام گرفت و ارقام ریحان، نصرت و لاین 20(Mall-4-3094- 2//Alpha/Cum/3/Victoria/…ICB01-1368-0AP) با کمترین و لاین 13 (Legia/CWB117-5-9-5)، لاین 44 (Sls/Bda//Sararood-1) و رقم زرجو با بیشترین میانگین تعداد شته برای اجرای آزمایش‌های آنتی‌زنوز و تحمل انتخاب شدند. در آزمایش آنتی‌زنوز، بر اساس تعداد شتۀ جلب شده (24، 48 و 72 ساعت پس از رهاسازی) نتایج نشان داد در مجموع هر سه زمان رقم زرجو و ریحان به‌ترتیب کمترین و بیشترین آنتی‌زنوز را داشتند. در آزمایش تحمل (که بر اساس تأثیر تغذیۀ شته روی ارتفاع گیاهان آلوده بررسی شد)، نتایج نشان داد رقم ریحان بیشترین افزایش ارتفاع ثانویه (در مقایسه با شاهد) و کمترین درصد کاهش ارتفاع (09/2%) را داشت. درحالی‌که، رقم زرجو با کمترین افزایش ارتفاع ثانویه (در مقایسه با شاهد) و بیشترین درصد کاهش ارتفاع (96/65%) کمترین سطح تحمل را داشت.