ارزیابی مقایسه نسخه درجه-روز و تابشی مدل SRM در همانند‌سازی رواناب ناشی از ذوب برف

چکیده
   در حوزه‌های آبخیز کوهستانی، ذوب برف و رواناب بدست آمده از آن سهم عمده‌ای در تولید جریان و تأمین منابع آب دارد. مدل SRM از جمله مدل‌های هیدرولوژیکی است که به منظور همانند‌سازی و پیش‌بینی جریان روزانه در حوزه‌های کوهستانی متأثر از ذوب برف طراحی شده است. مبنای بکار گرفته شده در مدل SRM روش تجربی درجه-روز می‌باشد که به رغم گستردگی کاربرد آن به دلیل دارا نبودن عامل های فیزیکی همواره مورد نکوهش پژوهشگران قرار گرفته است. در این بررسی با اضافه نمودن مشخصه تابش به مدل درجه-روز آنرا به یک معادله ساده بیلان انرژی تبدیل نموده و مدل از حالت تجربی به فیزیکی تبدیل شد. برای این‌ منظور حوزه آبخیز کرج گزینش و با آماده‌سازی مشخصه های لازم مدل کلاسیک SRM و مدل تابشی SRM مورد مقایسه واقع شدند. میزان تابش میانگین روزانه با بهره گیری از آلبدو، امواج با طول موج کوتاه و بلند، دمای بیشینه و کمینه روزانه و رطوبت نسبی محاسبه شد. سطوح پوشیده از برف حوضه از تصاویر سنجنده MODIS و به صورت روزانه استخراج شد. نتایج این بررسی نشان داد که ضریب تعیین داده‌های دیداری و برآورد شده (2R) در مدل SRM تابشی معادل 677/0 و اختلاف حجم دبی‌ها برابر 58/5- درصد می‌باشد. بدین ترتیب مدل SRM تابشی همبستگی دبی‌های دیداری و همانند‌سازی شده را نسبت به مدل SRM کلاسیک به میزان 3/9 درصد بهبود بخشید.