ارزیابی قدرت رقابتی گندم و چاودار با استفاده از روش سری‌های جایگزینی در جنوب آذربایجان غربی

چکیده
   چاودار در سال‌های اخیر برای مزارع گندم خسارت زیادی در پی داشته است. به منظور ارزیابی قدرت رقابتی گندم و چاودار، در سال‌های 90-1389 آزمایشی به‌صورت دسته‌های جایگزین انجام شد. این آزمایش به‌صورت بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب سه بار تکرار شد. کشت خالص گندم که 100درصد در نظر گرفته شده بود، به ترتیب 10 تا 100درصد از تراکم گندم کاسته و به جای آن چاودار کشت شد. درنتیجه ضرایب نسبی تراکم  (RCC)و محصول نسبی کل (RYT)در مخلوط دو گونه کمتر از یک بود که نشانگر آثار منفی حضور دو گیاه کنار یکدیگر است؛ و کاهش چشمگیری در عملکرد دانۀ گندم مشاهده شد. در تراکم‌های مختلف آثار منفی چاودار بر گندم بیشتر از آثار منفی گندم بر چاودار بوده است؛ برای نمونه چنانچه چاودار گیاه زراعی اصلی و گندم گیاه ناخواسته در نظر گرفته شود، آثار منفی گندم بر چاودار در تراکم‌های بیش از 45 بوته در مترمربع بروز می‌کند، در حالی که در زراعتی که گندم گیاه اصلی است، آثار منفی چاودار در تراکم‌های کمتر از 45 بوته در مترمربع نیز بروز می‌کند. با توجه به نتایج این آزمایش توان رقابتی چاودار نسبت به گندم بالاتر است و مخلوط دو گیاه در تراکم‌های مختلف نسبت به کشت خالص دو گونه سودمند نیست زیرا دو گونه بر هم آثار بازدارندگی دارند.