ارزیابی فراوانی آللی و چندشکلی نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با مکان‌های ژنی کنترل‌کننده کیفیت دانه در برنج

چکیده
    در این تحقیق، فراوانی آللی و چندشکلی 27 نشانگر ریزماهواره پیوسته با مکان‌های ژنی کنترل‌کننده کیفیت دانه در بین 47 رقم برنج متعلق به چهار گروه متفاوت شامل 21 رقم بومی ایرانی، 16 رقم اصلاح‌شده، 7 رقم IRRI و 3 رقم آپلند مورد ارزیابی قرار گرفت. میانگین شاخص اطلاعات چندشکل (PIC) و شاخص تنوع شانن به ترتیب برابر با 54/0 و 14/1 به‌دست آمد. بیشترین تعداد آلل‌های چندشکل، PIC و شاخص شانن در کل جمعیت مربوط به نشانگر RM276 (کروموزم 6) بود. فراوانی آللی محاسبه شده در چهار گروه برنج مورد مطالعه، در تمامی نشانگرهای مطالعه شده تفاوت قابل ملاحظه‌ای با یکدیگر داشتند. مقدار فراوانی آللی با اندازه آلل‌ها ارتباطی نشان نداد. تجزیه خوشه‌ای به روش UPGMA و ضریب تطابق ساده، ارقام مورد مطالعه را به چهار گروه تقسیم کرد، به‌طوری که در این گروه‌بندی ارقام با کیفیت مشابه و با تشابه ژنتیکی با هم گروه‌بندی شدند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی بین کلیه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه و به خصوص بین ژنوتیپ‌های بومی برنج از نظر این جایگاه‌های ریزماهواره وجود دارد، به‌طوری که می‌توان از تنوع موجود برای اصلاح خصوصیات کیفی دانه به ویژه در لاین‌های پرمحصول برنج استفاده نمود. به علاوه نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با صفات کیفی دانه توانستند به خوبی ژنوتیپ‌هایی با کیفیت دانه بالا را از سایر ژنوتیپ‌ها تفکیک نمایند. از این رو استفاده از این نوع نشانگرها به ویژه آنهایی که سودمندی بالاتری داشتند برای انتخاب به کمک نشانگر توصیه می‌شوند.