ارزیابی برخی شاخص‌های زیستی خاک در حضور میکروارگانیسم‌های محرک رشد گیاه و آلودگی کادمیومی خاک

چکیده
   در این مطالعه اثر کادمیوم بر برخی شاخص‌های میکروبی خاک و برهم‌کنش قارچ‌ریشه‌های آربوسکولار (AMF) و باکتری‌های محرک رشد (PGPR) بررسی شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل شامل چهار سطح کادمیوم (0، 10، 30 ، 100 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) و تلقیح میکروبی در سه سطح (شاهد، PGPR، AMF) در سه تکرار با استفاده از گیاه تلخه اجرا گردید. نتایج نشان داد آلودگی کادمیومی خاک موجب کاهش معنادار (05/0P ≤) رشد گیاه، تنفس میکروبی، تنفس برانگیخته با سوبسترا (SIR)، شاخص قابلیت دسترسی کربن (CAI)، کربن زیست‌تودة میکروبی (MBC)، و جمعیت میکروبی می‌شود. در تیمارهای PGPR و AMF مقدار MBC در سطح 100 میلی‌گرم کادمیوم در کیلوگرم خاک، به‌ترتیب، 57 و 60 درصد نسبت به شرایط بدون کادمیوم کاهش یافت. کادمیوم موجب افزایش معنادار ضریب متابولیکی (qCO₂) می‌شود. مقدار qCO₂ در تیمار Cd₁₀₀ 22 درصد بیشتر از تیمار Cd₀ بود. نتایج این مطالعه نشان داد کادمیوم حتی در غلظت‌های پایین نیز اثر سمی و بازدارنده بر فعالیت‌های میکروبی خاک دارد. با این حال حضور میکروارگانیسم‌های محرک رشد می‌تواند به‌طور معنا‌داری آثار بازدارندگی کادمیوم بر رشد گیاه و فعالیت بیولوژیکی خاک را کاهش دهد.