اثر کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن و فسفر و کارآیی آنها بر عملکرد بذر چغندر بذری

چکیده
   این آزمایش با هدف بررسی اثر کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن و فسفر روی عملکرد بذر و انواع کارآیی مصرف عناصرغذایی در بذر پلی‌ژرم 7233 چغندرقند طی سه‌سال(80-1378) در ایستگاه تحقیقات‌کشاورزی اردبیل (آلاروق) اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل با دو عامل نیتروژن شامل چهار مقدار صفر(شاهد)، 100، 200 و 300کیلوگرم نیتروژن‌خالص درهکتار از منبع اوره و فسفر شامل سه سطح صفر(شاهد)، 100 و 200 کیلوگرم فسفر درهکتار از منبع سوپرفسفات تریپل درقالب طرح بلوک‌های کامل‌تصادفی با چهار تکرار به‌مورد اجرا گذاشته شد. هر کرت‌آزمایشی از هشت ردیف‌کاشت با فواصل 65سانتی‌متر به‌طول 10 متر تشکیل شد. سه گروه کارآیی عناصرغذایی شامل کارآیی‌زراعی، کارآیی فیزیولوژیک و کارآیی بازیافت‌ظاهری برآورد و درنهایت کارآیی مصرف نیتروژن و فسفر محاسبه‌شد. نتایج آزمایش نشان‌دادکه مصرف نیتروژن و فسفر تأثیر معنی‌داری روی عملکردخام و عملکرد بذر قابل‌فروش نداشت. این درحالی بود که نیتروژن در سطح‌احتمال یک‌درصد تأثیر معنی‌داری روی عملکرد بذراستاندارد قادربه جوانه‌زنی گذاشت، به‌نحوی که سطوح شاهد تا 200 کیلوگرم نیتروژن درهکتار، عملکرد بذر استاندارد قادربه جوانه‌زنی مشابهی ازلحاظ ‌آماری داشته و افزایش مصرف نیتروژن تا سطح 300 کیلوگرم درهکتار، با کاهش معنی‌دار عملکردبذر همراه‌شد. درمقایسه با نیتروژن، مصرف فسفر نیز گرچه از کارآیی‌فیزیولوژیک بالاتر (به‌طور متوسط 269/1 کیلوگرم بر کیلوگرم) برخوردار بود اما به‌واسطة پایین‌بودن کارآیی بازیافت‌ظاهری (9/12 درصد) درمجموع، مصرف هر کیلوگرم فسفر به‌طور متوسط حدود 365/0، 590/0 و 460/0کیلوگرم به‌ترتیب بر عملکردخام، بذر قابل‌فروش و بذر استاندارد قادربه جوانه‌زنی افزود. کارآیی فیزیولوژیک فسفر (269/1 کیلوگرم بر کیلوگرم) درمقایسه با نیتروژن (225/0کیلوگرم بر کیلوگرم) بیشتر بود. این درحالی بود که کارآیی بازیافت‌ظاهری نیتروژن (به‌طور متوسط 3/77درصد) حدود شش برابر فسفر(9/12) بود.