اثر میکوریز آربوسکولار و برادی رایزوبیوم بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا تحت تنش کم‌آبی

چکیده
  به‌منظور بررسی تأثیر دو نوع زیستی بر رقم M9 سویا تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعۀ دانشگاه بوعلی سینا در سال 1391 اجرا شد. در کرت اصلی سه سطح آبیاری پس از 50، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر A و در کرت فرعی کود‌ زیستی در چهار سطح (برادی‌رایزوبیوم، میکورایز، هر دو کود زیستی و عدم تلقیح) بودند. نتایج نشان داد تنش کم‌آبی اثر معنا­داری بر تعداد غلاف در متر مربع، دانه در غلاف، ارتفاع بوته، عملکرد‌‌ زیستی، دانه و روغن داشت، اما بر وزن صد‌دانه، شاخص برداشت و درصد روغن اثر معنا­داری نداشت. در وضعیت عدم تنش کم‌آبی، کودهای زیستی بر بیشتر صفات اندازه‌گیری اثری نداشتند و حتی میکوریز سبب کاهش ارتفاع بوته‌ها شد. اما کاربرد کود زیستی به‌ویژه کاربرد همزمان آنها سبب تقلیل اثر منفی تنش کم‌آبی شد، به‌طوری‌که در تنش شدید کم‌آبی کاربرد همزمان، تعداد غلاف در متر مربع، وزن صددانه، ارتفاع بوته و عملکردهای زیستی، دانه و روغن را به‌ترتیب 33، 6/9، 4/15 90، 93 و 170 درصد نسبت به تیمار عدم مصرف کودهای زیستی افزایش داد.