اثر مصرف توأم کودهای اوره، سولفات روی و زادمایه ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بر عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا (Brassica napus L.)

چکیده
    به منظور بررسی تأثیر مصرف توأم کودهای اوره، سولفات روی و زادمایه (کود زیستی) حاوی باکتری‌های ازتوباکتر و آزوسپیریلیوم بر عملکرد دانه، جذب و کارایی مصرف نیتروژن در کلزا رقم هایولا 308، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار به اجرا گذاشته شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود نیتروژن در چهار سطح (صفر ، 50 ، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار از منبع اوره) به عنوان عامل اصلی و دو عامل کود سولفات روی در دو سطح (صفر و 50 کیلوگرم در هکتار) و زادمایه در دو سطح (با و بدون زادمایه) به عنوان عوامل فرعی بصورت فاکتوریل در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل نشان داد که بین سطوح نیتروژن، زادمایه و کود سولفات روی از نظر تأثیر بر جذب و کارایی مصرف نیتروژن، اختلاف معنی‌داری وجود داشت (P< 0.01). بالاترین کارایی استفاده از نیتروژن با میانگین 7/38 کیلوگرم بر کیلوگرم در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه و کمترین آن با میانگین 2/27 کیلوگرم بر کیلوگرم، در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+ زادمایه بدست آمد. بالاترین کارایی زراعی مصرف نیتروژن با میانگین 9/14 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن مصرفی در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه و کمترین آن با میانگین 6/8 کیلوگرم دانه بر کیلوگرم نیتروژن مصرفی در تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن بدون کود سولفات روی بدون زادمایه بدست آمد. بالاترین کارایی فیزیولوژیک نیتروژن با میانگین8/34 کیلوگرم برکیلوگرم در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+زادمایه بدست آمد. بالاترین بازیافت ظاهری نیتروژن با میانگین 2/52 درصد در تیمار 50 کیلوگرم نیتروژن+کود سولفات روی+ زادمایه بدست آمد. بالاترین میزان روغن دانه و عملکرد دانه (با میانگین 8/42 درصد و 2568 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در تیمارهای صفر و 150 کیلوگرم نیتروژن+ زادمایه+کود سولفات روی بدست آمد. با توجه به معنی‌دار بودن سطوح زادمایه و کود سولفات روی با مقادیر پایین‌تر نیتروژن و بالا بودن کارایی مصرف نیتروژن در این سطوح کودی، به نظر می‌رسد که استفاده از زادمایه حاوی باکتری‌های تثبیت کننده نیتروژن همراه با کود سولفات روی می‌تواند به صرفه جویی در کود شیمیایی نیتروژن در زراعت کلزا و به کاهش آلودگی‌های محیطی کمک کند.