اثر متقابل تنش خشکی و کود دامی بر اجزاء عملکرد، میزان اسانس و ترکیبات شیمیایی آن در زیرهسبز(Cuminum cyminum L.)

چکیده
  کود دامی ضمن تأمین عناصر مورد نیاز گیاه با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک باعث افزایش رشد، عملکرد، کیفیت و میزان اسانس در گیاهان دارویی می‌شود. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و مصرف کود دامی بر عملکرد و اجزاء آن، میزان اسانس و شاخصهای شیمیایی اسانس گیاه دارویی زیره سبز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 83-82 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک- زابل در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دفعات آبیاری در سه سطح (2، 3 و 4 بار آبیاری) و کود دامی در دو سطح (مصرف و عدم مصرف 20 تن در هکتار کود گاوی پوسیده) بود. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد صفات تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در گیاه، وزن هزار دانه، عملکردهای بیولوژیک، کاه و دانه به طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای آبیاری واقع شدند. عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در اثر استفاده از کود دامی حدود 15 درصد افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه و بیولوژیک در تیمار سه بار آبیاری با مصرف کود دامی بدست آمد. نتایج نشان داد در صورت استفاده از کود دامی میتوان از دفعات آبیاری کاست و عملکرد مناسب را بدست آورد. کوددامی و تنش خشکی باعث افزایش درصد اسانس و میزان شاخصهای شیمیایی آن شد. بیشترین میزان کومینآلدهید و پاراسیمن و کمترین میزان بتاپینن، گاماترپینن و آلفاپینن در تیمار سهبار آبیاری با مصرف کود دامی بدست آمد. نتایج آزمایش، حاکی از وجود رابطه بین غلظت ترکیبات اصلی اسانس زیره سبز تحت شرایط تنش رطوبت و عناصر غذایی خاک میباشد.