اثر سطوح مختلف ازت بر روند رشد و کیفیت پروتئین در دانه سورگوم‏

چکیده
    برای بررسی تأثیر سطوح مختلف ازت بر روند رشد و کیفیت پروتئین در دانه سورگوم ‏‎(Sorghum bicolor (L.) Moench) ‎‏ دو آزمایش در سال 1382 در شهرستان پاکدشت تهران اجرا شد. ‏در این دو آزمایش، سورگوم دانه‏ای (رقم هیبرید ‏H-726‎‏) با استفاده از روش آب‌کشت در شرایط گلخانه‏ای ‏کشت و درقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مطالعه شد. در آزمایش اول، از محلول کشت استاندارد ‏ازت (88 پی‌پی‌ام) و در آزمایش دوم از محلول‌های کشت با سطوح مختلف ازت (5/17، 44، 88، 220 و ‏‏440 پی‏پی‏ام) استفاده شد. وزن تازه کل بوته و روند جذب ازت به طور خطی تا مرحله خمیری سخت ‏افزایش و سپس کاهش یافت. جذب ازت در دو مرحله از دوران رشد رویشی و زایشی (یعنی چهار هفته ‏قبل و بعد از مرحله خوشه رفتن) بیشترین مقدار بود. با افزایش مقدار ازت، وزن تازه، وزن خشک گیاه، ‏عملکرد دانه، نشاسته خام کاهش و میزان ازت کل در کلیه قسمت‏های گیاه، جذب ازت توسط گیاه، ‏پروتئین خام و پرولامین دانه افزایش یافت. در کلیه سطوح ازت مورد استفاده، نوع پروتئین عمده در دانه ‏شامل گلوتلین و سپس پرولامین بود. تأثیر سطوح مختلف ازت بر درصد چربی خام و خاکستر خام دانه ‏معنی‌دار نبود. بیشترین همبستگی مثبت و معنی‏دار بین آلبومین و گلوبولین و بین گلوتلین و کل پروتئین ‏قابل استخراج (99/0 = ‏r‏) و بیشترین همبستگی منفی و معنی‏دار بین میزان پروتئین خام و ماده خشک دانه ‏‏(73/0- = ‏r‏) بود. ‏