اثر زمان و میزان مصرف علف‌کش گلیفوسیت در کنترل رشد رویشی و زایشی قیاق Sorghum halepense

چکیده
    به منظور بررسی تاثیر زمان و میزان مصرف علف‌کش گلیفوسیت در کنترل رشد قیاق، سه آزمایش طی سال‌های 1387و 1388 در گلخانه، مزرعه و آزمایشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه تهران (کرج) انجام شد. آزمایش‌ها به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کامل تصادفی (گلخانه و آزمایشگاه) و بلوک‌های کامل تصادفی (مزرعه) اجرا شدند. عوامل آزمایش شامل مراحل سم‌پاشی (3‌ تا‌ 5 برگی، 7 تا 9 برگی، آبستنی خوشه، گلدهی، شیری دانه) و دز‌های مختلف علف‌کش گلیفوسیت (0, 1 ، 5/0+5/0، 2، 1+1، 4، 2+2 لیتر در هکتار) در گلخانه و آزمایشگاه و (0, 2، 1+1، 4، 2+2، 6، 3+3، 8، 4+4 لیتر در هکتار) در مزرعه بود. میزان خسارت گلیفوسیت بر روی قیاق در گلخانه و مزرعه به وسیله نمره‌دهی چشمی و تعیین درصد کاهش وزن خشک اندام هوایی نسبت به شاهد 4 هفته بعد از تیمار، تعیین و رشد مجدد شاخه‌ها از ریزوم، 42 روز بعد از برداشت اندام‌های هوایی بررسی شد. در آزمایشگاه, اثر دز‌های اشاره شده گلیفوسیت بر روی خصوصیات جوانه‌زنی بذور قیاق بدست آمده از آزمایش‌های گلخانه‌ای در دو مرحله گلدهی و شیری دانه بررسی شد. نتایج نشان داد که در گلخانه، تیمار علف‌کشی در مرحله 3 تا‌ 5 برگی با دز 2+2 لیتر در هکتار بهترین کنترل اندام هوایی قیاق را فراهم می‌کند. در مزرعه، نتایج تا حدی مشابه گلخانه بوده و مرحله 3 تا‌ 5 برگی از نظر کنترل چشمی مناسب‌ترین مرحله کاربرد علف‌کش گلیفوسیت اما از نظر کاهش وزن خشک اندام هوایی مرحله گلدهی مناسب‌تر بود. مرحله گلدهی از نظر کنترل رشد مجدد ریزوم‌ها در هر دو مکان مناسبتر بوده و دزهای شکسته گلیفوسیت از این نظر نسبت به دزهای کامل بهتر عمل نمودند. در آزمایشگاه نیز مرحله گلدهی از نظر کنترل رشد زایشی قیاق بهترین مرحله محسوب شده و دز 2 لیتر در هکتار گلیفوسیت در این مرحله بیشترین کاهش را در خصوصیات جوانه‌زنی بذور باعث شد. بطور کلی در آزمایش‌های انجام شده، مرحله گلدهی از نظر کنترل رویشی و زایشی بهترین مرحله برای کنترل قیاق به شمار رفته و خسارت قابل توجهی را نسبت به مراحل دیگر فراهم می‌کند.