اثر رژیم آبیاری بر عملکرد دانه، اجزاء عملکرد و برخی خصوصیات جوانه‌زنی سورگوم دانه‌ای (Sorghum bicolor) رقم کیمیا

چکیده
   کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید محصولات زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک می‏باشد. با این وجود اطلاعات اندکی در مورد اثرات کمبود آب بر کیفیت بذور تولیدی موجود می‏باشد. این آزمایش به منظور بررسی اثرات سطوح آبیاری بر خصوصیات کمّی و کیفی سورگوم دانه‏ای رقم کیمیا انجام گردید. آزمایش به صورت بلوک‏های کامل تصادفی و کاملاّ تصادفی با 4 تکرار به ترتیب در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه تحقیقات بذر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم زراعی و دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1385 انجام پذیرفت. چهار سطح آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد)، آبیاری تا مرحله گلدهی، آبیاری مرحله خمیری شدن دانه‌ها و آبیاری تا مرحله 8 برگی به عنوان سطوح تیمار آزمایشی آبیاری در نظر گرفته شدند. مصرف متعادل آب طی مراحل نمو همراه با بهره‏مندی بیشتر از امکانات محیطی با افزایش طول دوره رسیدگی در شاهد در ارتقاء کمّی محصول نقش بسزایی داشت و در کلیه صفات کمّی اندازه‏گیری شده تیمار شاهد بالاترین سطح را برخوردار بود. قطع آبیاری در مرحله 8 برگی و عدم آبیاری تا پایان فصل رشد موجب کاهش شدید عملکرد و اجزاءآن گردید و در کلیه صفات کمّی اندازه‏گیری شده پایین‏ترین میزان را نشان داد. سطوح متفاوت آبیاری اگر چه تغییرات کمّی قابل ملاحظه‏ای را در تعداد، اندازه و عملکرد بذور موجب گردید. لیکن بر خصوصیات کیفی بذور (درصد جوانه‏زنی، سرعت جوانه‏زنی و شاخص بنیه) تاثیری نداشت و اختلاف معنی‏داری بین شاهد و سایر سطوح تیمارآبیاری در این صفات مشاهده نگردید. با توجه نتایج بدست آمده در این تحقیق به نظر می‏رسد که کمبود آب تاثیر مستقیمی بر فعالیت متابولیکی بذور نداشته باشد. هر چند کمبود آب می‏تواند اثرات منفی بر عملکرد دانه و اجزاء عملکرد اعمال نماید.