اثر بذر غنی شده با (روی و منگنز ) بر عملکرد کیفی دو رقم گلرنگ پاییزه (Carthamus tinctorius L) تحت تنش خشکی

چکیده
  به منظور بررسی اثر ‎بذر غنی شده با عناصر کم مصرف روی و منگنز بر عملکرد کیفی دو رقم گلرنگ پاییزه تحت تنش خشکی، آزمایشی در مزرعة ‎پژوهشی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس واقع در 17 کیلومتری بزرگراه تهران-کرج و در سال زراعی 1383-1384 انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایة بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل ‌اصلی شامل سطوح مختلف تنش‌خشکی در سه سطح (بدون قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و گرده‎افشانی) و عامل‌ فرعی شامل ترکیبی از غلظت‌های مختلف روی و منگنز بذر، و رقم بود. غلظت‌های مختلف روی و منگنز بذر در سه سطح (دارای روی و منگنز کم، دارای روی زیاد و دارای منگنز ‌زیاد) و رقم در دو سطح (رقم ورامین 295 و رقم LRV 5151 ) بود. مزارع مادری در فصل کاشت قبلی با سولفات روی یا سولفات منگنز محلول پاشی شده و بذرهای برداشت شده از این مزارع پس از انجام آزمایش‌های دقیق و اطمینان از بالا بودن غلظت روی یا منگنز نسبت به شاهد، در این آزمایش استفاده شدند. صفات مورد ارزیابی عبارت بودند از: پرولین برگ، قندهای محلول کل برگ، درصد روغن دانه و ترکیب اسیدهای چرب روغن دانه. اثر تنش‌ خشکی بر تجمع پرولین و قندهای محلول در برگ کاملا معنی‌دار بود به طوری که تحت شرایط تنش، بیشترین مقدار پرولین و قندهای محلول در برگ‌ها تجمع یافت. درصد روغن دانه به طور معنی‌داری تحت تأثیر هیچ یک از تیمارهای اعمال شده (و از جمله تنش‌خشکی) قرار نگرفت. تحت شرایط تنش در مرحله زایشی اسید پالمیتولئیک (16:1) بیشترین مقدار را داشت. تحت شرایط تنش، بیشترین مقدار اسیدهای چرب ‌اشباع پالمیتیک و استئاریک و نیز کمترین مقدار اسیدچرب غیر اشباع لینولنیک تولید شد.