انتقاد انجمن مددکاری اجتماعی از وضعیت پذیرش دانشجوی مددکاری در مراکز علمی کاربردی

نجمن علمی مددکاری اجتماعی در نامه ای به وزیر علوم از وضعیت پذیرش دانشجوی مددکاری در دانشگاه‌های علمی کاربردی انتقاد کرد و خواستار حذف رشته‌های غیرمتعارف این حوزه در مراکز عملی – کاربردی شد. به گزارش سرویس دانشگاهی ایسنا،‌ در این نامه آمده است: "امروزه بروز تغییرات ساختاری در جوامع از ابعاد گوناگون فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی منجر به پدیدار شدن مسائل و مشکلات متعددی شده است که در برخی موارد بر زندگی افراد، خانواده ها و اجتماعات تاثیرات نامطلوبی می‌گذارد. در تمام کشورهای دنیا متخصصانی که جهت رسیدگی به این چالش‌ها در جهت پیشگیری، درمان و توانبخشی همت گمارده اند، مددکاران اجتماعی هستند. بنا بر تعریف فدراسیون بین‌المللی مددکاران اجتماعی،حرفه مددکاری اجتماعی از طریق تغییر اجتماعی، حل مشکل در روابط انسانی و توانمندسازی افراد، ارتقاء رفاه و بهزیستی تعریف می‌شود. مددکاری اجتماعی یک رشته تخصصی است که دانش‌آموختگان این رشته بنا بر مقاطع گوناگون تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به انجام خدماتتخصصی مددکاری اجتماعی می‌پردازند. مددکاران اجتماعی در سطوح گوناگون سلامت و آسیب‌های روانی – اجتماعی به انجام فعالیت‌هایی چون مشاوره‌های روانی اجتماعی، مداخله های روانی اجتماعی، درمان و توانبخشی روانی – اجتماعی، افراد، جوامع و گروه‌های گوناگون جامعه می‌پردازند. از دو دهه پیش دانشگاه‌های معتبر علوم بهزیستی و توانبخشی و علامه طباطبایی به آموزش علمی و عملی مددکاران اجتماعی پرداخته‌اند. پذیرش دانشجویان در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی از طریق آزمون سراسری و شرکت در مصاحبه‌ تخصصی می‌باشد. دانشگاه علامه طباطبایی نیز دانشجویان مددکاری اجتماعی را از بین رتبه‌های برتر آزمون سراسری می‌پذیرد. در این دانشگاه‌ها اعضای هیات علمی دارای مدارج عالی و تجربه تخصصی مددکاری اجتماعی می‌باشند. دانشجویان دوره کارشناسی 134 واحد درسی را می‌گذرانند از این تعداد، 21 واحد عملی (کاروزی)، معادل بیش از 3 هزار ساعت کار عملی که با نظارت سرپرستان متخصص و در سازمان‌ها و نهادهای مرتبط گذارنده می‌شوند. دانشگاه علمی – کاربردی با هدف تربیت تکنسین شکل گرفته است. این دانشگاه‌ها معمولا از مدرسین با مدرک کارشناسی ارشد استفاده می‌کنند و دارای قابلیت‌های علمی و تجربی کافی برای ارائه رشته‌های حساس و تخصصی نمی‌باشند. با این وجود در سال‌های اخیر رشته مددکاری اجتماعی در مقطع کاردانی و کارشناسی با گرایشات مددکاری خانواده، مددکاری کودک، مددکاری اورژانس، مددکاری مراقبت از سالمندان و مددکاری قضایی در دانشگاه علمی – کاربردی تصویب شده است و برخی نهادها، مانند سازمان زندان‌ها، سازمان بهزیستی، هلال احمر، بنیاد شهید و امور ایثارگران تحت نظارت این دانشگاه در حال پذیرش دانشجو می‌باشند. در سراسر کشور 50 مرکز درمقطع کاردانی و 11 مرکز در مقطع کارشناسی دانشجو می‌پذیرد. ظرفیت پذیرش دانشجویان این مراکز در سال 1392 برای دروه کاردانی و 4140 نفر و در مقطع کارشناسی 945 نفر است که در مجموع شامل 5085 نفر فارغ‌التحصیل در طول دوره یکساله است. در طی دو دهه تلاش و آموزش در دانشگاه‌های معتبر (علوم بهزیستی و توانبخشی و علامه طباطبایی) تعداد فارغ‌التحصیلان مددکاری اجتماعی از این دانشگاه‌ها نسبت به تعداد فارغ‌التحصیلان یکسال دانشگاه علمی – کاربردی کمتر است بااین حال هنوز ردیف شغلی و استخدام مددکاران اجتماعی با مشکل رو به رو است. حال این ابهامات و سوالات مطرح می‌شود که آیا پذیرش دانشجو در رشته‌ی مددکاری اجتماعی در مراکز علمی – کاربردی با شرایط ذیل، در راستای اهداف رشته‌ی مددکار اجتماعی و پاسخگوی مطمئنی برای نیازهای جامعه می‌باشد؟ 1- پذیرفته شدن در مراکز علمی – کاربردی در رشته مددکاری اجتماعی تنها با داشتن مدرک دیپلم و گواهی سلامت میسر می‌شود. این در حالی است که دانشگاه های معتبر در ایران علاوه بر شرط پذیرفته شدن در کنکور حتی برای مقطع لیسانس نیز شایستگی‌های اولیه برای ورود به رشته مددکاری اجتماعی را بررسی می‌کنند. 2- منابع درسی ارائه شده برای دروس تخصصی مددکاری اجتماعی تفاوتی با منابع ارائه شده در دانشگاه‌های دولتی نداشته و تنها با اضافه نمودن «پسوندی» در کنار واژه‌ مددکاری، آن را تخصصی می‌نامند! هم چنین منابع واحدهای درسی تخصصی در گرایشات مختلف یکسان بوده و تنها به چند منبع محدود با نویسندگانی مشخص بسنده شده که منابع متناسب با گرایشات نمی‌باشد. 3- دانشجویان این مراکز از کیفیت آموزشی پائین به واسطه کمبود اساتید متخصص و سرپرستان کارورزی خبره در ابعاد تئوری و عملی و همچنین پایین بودن مطلوبیت فیلدهای کارآموزی رنج برده و در این حوزه‌ها با نارسایی آموزشی مواجه‌اند. رشته‌ی مددکاری اجتماعی به علت ماهیت حساس و برخورداری از اصول اساسی نیازمند تدریس از سوی افرادی است که علاوه بر داشتن مدرک دکتری مددکاری اجتماعی از تجربیات کافی کار با اقشار مختلف نیز برخوردار باشند. ولی متاسفانه در اکثر مراکز علمی – کاربردی شاهد تدریس واحدهای تئوری و عملی از سوی افرادی با داشتن مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد نامربوط هستیم. در حالی که تعدادکل افراد دکتری مددکاری اجتماعی در سراسر کشور به 10 نفر نمی‌رسد، چگونه می‌توان مدعی شد که آموزش این مراکز، تخصصی و در راستای رشته‌ی مددکاری اجتماعی می‌باشد؟ مددکاری اجتماعی قبل از این که به عنوان یک رشته علمی شناخته شود در قالب یک فن و حرفه تعریف شده است اما دانشجویان مقاطع کاردانی مراکز علمی - کاربردی در دوره‌ی دو ساله مجموعا، 5 واحد کاورزی می‌گذرانند با این محدودیت چگونه می‌توان دانش وتخصص مددکاری اجتماعی در این دوره‌ی کوتاه مدت را به دانشجویان انتقال داد؟ در پایان لازم به ذکر است که رشد و توسعه رشته مددکاری اجتماعی در دانشگاه‌ها خواسته‌ی همه‌ی مددکاران اجتماعی است ولی هیچ مددکار اجتماعی رشد غیر اصولی و غیر کیفی مددکاری اجتماعی را بر نمی‌تابد و صرفا به دلیل پرطرفدار بودن رشته، تامین هزینه‌های برخی موسسات و نیاز به مدرک مددکاری اجتماعی جهت تاسیس برخی از موسسات و مراکز امور اجتماعی، نباید شاهد گسترش بی قاعده و بی‌رویه رشته‌ی مددکاری اجتماعی در مراکز علمی – کاربردی باشیم. انجمن علمی مددکاری اجتماعی به نمایندگی از جامعه علمی مددکاران اجتماعی، خواستار پیگیری سریع و حذف رشته‌های غیر متعارف در مراکز عملی – کاربردی می‌باشد."