اساسنامه جديد دانشگاه آزاد در ‌٢٥ماده ابلاغ شد

اساسنامه جديد دانشگاه آزاد اسلامي که از سال 1385 و حدود 40 ماه پيش اصلاح آن در دستور کار شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار گرفته بود، پس نهايي شدن روز ‌شنبه 28 فروردين ماه از سوي رييس‌جمهور براي اجرا ابلاغ شد. اساسنامه جديد دانشگاه آزاد اسلامي که از سال 1385 و حدود 40 ماه پيش اصلاح آن در دستور کار شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار گرفته بود، پس نهايي شدن روز ‌شنبه 28 فروردين ماه از سوي رييس‌جمهور براي اجرا ابلاغ شد. به گزارش سرويس صنفي آموزشي ايسنا، اساسنامه جديد كه در هفت جلسه شورا به طور مفصل مورد بحث و بررسي قرار گرفته بود، در 25 ماده در جلسه 24 فروردين ماه به تصويب نهايي رسيد. تصميم‌گيري درباره زمان و نحوه اجراي اساسنامه جديد در اولين جلسه هيات امناي دانشگاه در خرداد دكتر كريم زارع معاون پارلماني دانشگاه آزاد اسلامي در پي ابلاغ اساسنامه جديد دانشگاه آزاد اسلامي، در مورد زمان اجرايي شدن اين اساسنامه، به ايسنا گفت:‌ بايد در مورد راهكارها و زمان اجراي اساسنامه در اولين جلسه هيات امنا كه اوايل خردادماه برگزار مي شود تصميم گيري شود. وي اظهار كرد: بندهاي اساسنامه در هيات موسس و هيات امنا مطرح خواهد شد و نهايتا در آنجا در مورد نحوه اجراي آن بررسي‌هاي لازم انجام مي‌شود. زارع با اشاره به تاكيد دانشگاه آزاد در دهه سوم فعاليت آن بر افزايش كيفيت، گفت: در دهه چهارم دانشگاه آزاد بر رقابت در سطح جهان تاكيد دارد. بر اين اساس هر حركتي كه موجب ارتقا و توسعه دانشگاه آزاد شود ما استقبال خواهيم كرد. رياست دانشگاه آزاد دوره‌اي و چهارساله شد به گزارش ايسنا، يكي از مواد مورد توجه در اساسنامه جديد كه اولين نسخه اصلاحي در طول بيش از ربع قرن فعاليت دانشگاه آزاد اسلامي است، بحث مديريت دانشگاه آزاد است كه براساس ماده 13 اساسنامه اصلاحي، اداره امور دانشگاه با رييس دانشگاه است که به پيشنهاد هيئت امناء و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي و حکم رييس هيات امنا براي مدت 4 سال منصوب مي‌شود. بنابر تبصره يک اين ماده پذيرش استعفا و يا عزل رئيس دانشگاه پس از تصويب هيئت امناء با حکم رئيس هيئت امناء خواهد بود. همچنين در صورتي که بيش از دوسوم اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي، قائل به فقدان صلاحيت رئيس دانشگاه باشند، هيأت امناء مکلف به عزل وي و معرفي فرد جايگزين مي‌باشد. اساسنامه جديد در حالي براي اجرا ابلاغ شد كه عبدالله جاسبي كه دانشگاه متبوعش سهم بسزايي در توسعه آموزش عالي كشور دارد، همواره از اظهارنظر درباره آن خودداري و هرگونه اظهارنظر را به پايان كار شورا موكول مي‌كرد. در مجلس هم يك عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه تغيير اساسنامه دانشگاه آزاد ضرورت داشت، اظهار كرد: اساسنامه كنوني دانشگاه آزاد اشكالات متعددي داشت و مي‌بايست مورد تجديدنظر قرار مي‌گرفت. نورالله حيدري، نماينده مردم اردل و فارسان در مجلس، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، در عين حال تغيير اسناسنامه دانشگاه‌ آزاد را در نقطه مطلوب ندانست و تاكيد كرد: باز هم مي‌شد اسناسنامه‌اي جامع‌تر، بهتر و كامل‌تر تدوين كرد، اما در مقايسه با وضعيت موجود، اساسنامه جديد نمره خوبي مي‌گيرد. وي با طرح اين پرسش كه مرجعيت اعمال اين تغيير كجا بايد باشد و چه نهادي بايد اين كار را انجام مي‌داد؟ گفت: اگر مرجعيت تغيير اساسنامه مجلس بود قطعا بهتر بود، اما حال كه در مجلس نشد بعد از مجلس، شوراي عالي انقلاب فرهنگي مرتبط با آموزش عالي است. حيدري درباره دوره‌اي شدن رياست دانشگاه‌ آزاد در اساسنامه جديد اظهار كرد: دوره‌اي كردن رياست دانشگاه آزاد هم ضرورت دارد، چراكه در اين صورت گردش نخبگان خواهيم داشت، ضمن اين‌كه اگر يك كسي مادام‌العمر رياست را برعهده گيرد حتما ضايعاتي به دنبال خواهد داشت، بالاخره دانشگاه آزاد متعلق به همه آحاد جامعه و به نوعي متعلق به نظام است، بنابراين تصدي طولاني‌مدت يك فرد و همفكرانشان اين تصور را در ذهن مردم پديد آورده است كه دانشگاه آزاد به ملك شخصي اين افراد تبديل شده است كه آنها بحث وقف را مطرح كردند كه آن هم قابل بررسي و تامل است. عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس هم‌چنين خاطرنشان كرد: اما در مجموع نگاهم به تغيير اساسنامه دانشگاه‌ آزاد كاملا مثبت و خوشبينانه است، لذا ضمن تشكر و تقدير اميدوارم كه باز هم هر چه مي‌توانيم در بحث اساسنامه، نظارت‌ها و بررسي‌هايمان بيشتر شود تا اعتماد عمومي بيشتري فراهم شود و از آن طرف هم تصور نشود كه اين نهاد تافته جدا بافته‌ايست، بالاخره بايد در كلان اين مساله از جايي مديريت و نظارت شود و اين به سود دانشگاه آزاد هم هست. حيدري افزود: شكي نيست كه نحوه مديريت و ثبات مديريت مي‌تواند يكي از راه‌هاي موفقيت باشد اما تنها علت نيست، بلكه عامل موفقيت دانشگاه آزاد، مردم و دانشجويان و عامل ديگر كمك‌هاي دولتي است، چراكه در هر استاني براي احداث دانشگاه آزاد دولت هكتارها زمين را مجاني در اختيار دانشگاه آزاد قرار داده است. سليمي ديگر عضو كميسيون آموزش و تحقيقات نيز در گفت‌وگو با ايسنا با بيان اينكه واقعيت اين است كه دانشگاه آزاد خدمات بسيار خوبي به كشور ارايه كرده است، گفت: در حال حاضر نزديك به 50 درصد از دانشجويان كشور مشغول به تحصيل در دانشگاه‌هاي غيردولتي نظير دانشگاه آزاد هستند، با توجه به اين كه ظرفيت‌ها و ساختارهاي دانشگاه‌هاي دولتي براي پذيرش اين حجم انبوه از دانشجويان كافي نيست قطعا خدمات دانشگاه آزاد را نبايد ناديده گرفت، به نظر مي‌رسد در اين باره براي هيچ‌كس جاي سوال وجود ندارد. وي در مجموع عملكرد دانشگاه آزاد را مثبت ارزيابي و اظهار كرد: اما سوالاتي در ذهن برخي از افراد درباره مديريت دانشگاه آزاد وجود دارد، البته معتقدم كه ديكته نانوشته غلط ندارد، بخشي از موفقيت‌هاي دانشگاه آزاد را بايد حاصل از ثبات مديريت دانست، در كشورمان به دليل تغييرات پي درپي آسيب‌هاي جدي داشتيم. برخي اشكالاتي به مديريت دانشگاه آزاد دارند كه بهتر بود به اين اشكالات در جاي خود پرداخته شود، ما بايد مصالح كل كشور را در اين زمينه‌ها در نظر بگيريم، قطعا چه منتقدين و چه موافقين دانشگاه آزاد مطالبي براي ارايه دارند كه بايد در فضايي دوستانه و خارج از اينكه فضاي كشور را ملتهب كنيم مطرح مي‌شد تا تصميمات موثر و مفيدي در اين رابطه اتخاذ شود. وي در خاتمه با تاكيد بر اينكه هم‌اكنون تغيير اساسنامه دانشگاه آزاد مصوبه‌اي قانوني است كه بايد اجرا شود، خاطرنشان كرد: اما ثبات مديريت يا تغيير دوره‌اي مديريت بايد در مباحث مديريتي مطرح و پيگيري شود چراكه نفس تغيير مديريت گاهي آسيب مي‌رساند، با تغيير مديريت و انتخاب مدير جديد چندي طول مي‌كشد كه مدير جديد با مجموعه آشنا شود و چندي هم طول مي‌كشد كه اين مدير برنامه‌ها و ايده‌هايش را عملياتي كند.
متن اساسنامه جديد دانشگاه آزاد متن اساسنامه جديد دانشگاه آزاد به شرح زير است: بنابر ماده يک اساسنامه اصلاحي دانشگاه آزاد اسلامي ، در جهت تحقق اهداف مندرج در کليات آيين‌نامه تأسيس مؤسسات آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي مصوب چهل و يکمين جلسه شوراي عالي انقلاب فرهنگي، دانشگاه آزاد اسلامي که از اين پس در اين اساسنامه به اختصار «دانشگاه» ناميده مي‌شود، تأسيس مي‌گردد. براساس ماده 2، دانشگاه يک مؤسسه آموزشي و پژوهشي با تابعيت ايراني است که براي مدت نامحدود تأسيس مي‌گردد و مرکز آن در تهران است. تغيير اين محل، با پيشنهاد هيئت مؤسس موضوع ماده 8 اين اساسنامه و تصويب دو وزارتخانه علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي امکان‌پذير است. هچنين حدود فعاليت آموزشي و پژوهشي دانشگاه از حيث مقطع و رشته تحصيلي و از حيث ايجاد واحدهاي وابسته، به تناسب رشته با توجه به مجوز شوراهاي گسترش آموزش عالي وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي تعيين مي‌گردد. براساس ماده 4 اين اساسنامه دانشگاه از تاريخ صدور جواز تأسيس توسط شوراهاي گسترش آموزش عالي وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي رسميت مي‌يابد و رئيس دانشگاه نماينده قانوني دانشگاه خواهد بود. همچنين دانشگاه مؤسسه‌اي است عمومي و غيردولتي و اموال آن بعنوان اموال عمومي محسوب مي‌شود. هيچ يک از اعضاي هيأت مؤسس، هيأت امناء ، مديران و ديگر ارکان و مسئولين دانشگاه هيچ گونه حق مالکيت و حق انتفاع شخصي از اموال مزبور را ندارند و اموال و منافع مزبور منحصراً با رعايت مفاد اين اساسنامه و مقررات حاکم و با رعايت مصلحت دانشگاه، صرف هزينه‌ها و پيشرفت و توسعة فعاليت‌هاي دانشگاه خواهد شد. براساس ماده6، دانشگاه تابع کليه ضوابط و مقررات مربوط به مؤسسات آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي و اصلاحات بعدي آن و حسب مورد مقررات وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي خواهد بود. ارکان دانشگاه بنابر ماده هفت اين اساسنامه ارکان دانشگاه عبارتند از:هيئت مؤسس، هيئت امناء، رئيس دانشگاه، شوراي دانشگاه. همچنين هيئت مؤسس مرکب از 9 نفر شامل آقايان: اکبر هاشمي رفسنجاني، سيدعبدالکريم موسوي اردبيلي، عبدالله جاسبي، علي‌اکبر ولايتي، حسن حبيبي، سيدحسن خميني، محسن قمي و حميد ميرزاده مي‌باشد و چنانچه اعضاء هيئت مؤسس به علل مختلف مانند فوت، استعفاء ، بيماري، برکناري، ناتواني و يا هر علت ديگر به 6 نفر کاهش يابد، هيئت مؤسس مي‌بايد افراد جايگزين به تعداد مورد نياز را ظرف مدت 3 ماه براي عضويت در هيئت مؤسس به شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيشنهاد نمايد. براساس تبصره ماده 8، چنانچه هر يک از اعضاي هيئت مؤسس در 3 جلسه متوالي يا 5 جلسه غيرمتوالي و بطور غيرموجه شرکت نکنند مستعفي تلقي مي‌شوند و طبق مفاد ماده فوق جايگزين آنها تعيين مي‌شود. همچنين چنانچه هيئت مؤسس طبق حکم قسمت اخير ماده فوق و ظرف مدت 3 ماه افراد جايگزين را براي عضويت در هيئت مؤسس به شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيشنهاد ندهد، شورا رأساً اقدام به معرفي و تصويب افراد جايگزين خواهد نمود. بنابر ماده 9 وظايف و اختيارات هيئت مؤسس شامل کسب امتياز تأسيس از وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و ساير مراجع ذيصلاح، معرفي اعضاء پيشنهادي براي تکميل هيئت مؤسس طبق ماده 8 فوق و براساس اکثريت دوسوم آراء اعضاي باقي‌مانده از هيئت مؤسس، نظارت مستمر بر فعاليتهاي دانشگاه در جهت نيل به اهداف تعيين شده موضوع ماده يك و ارائه گزارش ساليانه از نظارت و بازرسي خود به شوراي عالي انقلاب فرهنگي و تنظيم و تصويب آيين‌نامه داخلي هيئت مؤسس با رعايت مفاد اين اساسنامه است. براساس ماده 10 اساسنامه اصلاحي اعضاء هيئت امناء عبارتند ازپنج نفر از اعضاء هيئت علمي تمام وقت دانشگاه‌ها در مرتبه دانشياري و يا بالاتر به پيشنهاد و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي، چهار نفر از اعضاي هيئت مؤسس که حتماً يک نفر از آنها روحاني باشد، وزراي علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و يا نمايندگان آنها، رئيس نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه‌ها يا معاون وي، رئيس دانشگاه (دبير هيئت امناء). براساس تبصره ماده 10، مدت عضويت هيئت امناء چهار سال بوده و در اولين جلسه از بين اعضاء يک نفر به رياست هيئت انتخاب مي‌شود همچنين احکام اعضاي هيئت امنا با امضاي رئيس هيأت مؤسس صادر خواهد شد. وظايف و اختيارات هيئت امناء بنابر ماده 12وظايف و اختيارات هيئت امناء شامل تصويب سازمان و تشکيلات دانشگاه و آئين‌نامه‌هاي مالي و اداري که از طرف رئيس دانشگاه پيشنهاد مي‌شود، تصويب بودجه دانشگاه و پيشنهاد طرحهاي توسعه آن به دو وزارتخانه علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، تعيين خزانه‌دار دانشگاه و همچنين تعيين اشخاصي که حق گشايش حسابهاي بانکي به نام دانشگاه و حق برداشت از حساب‌هاي آن را دارند و تعيين حسابرس براي دانشگاه، تأييد و تصويب حساب‌ها و ترازنامه سالانه دانشگاه با توجه به گزارش حسابرسي و سپس تقديم گزارش به وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي است. همچنين براساس همين ماده پيشنهاد رئيس دانشگاه به شوراي عالي انقلاب فرهنگي و صدور حکم توسط رئيس هيئت امناء پس از تصويب توسط شوراي عالي انقلاب فرهنگي، عزل رئيس دانشگاه، جلب کمک‌هاي مالي و امکانات، تصويب مقررات مربوط به اعضاء هيئت علمي و کارکنان اداري دانشگاه و تعرفه حقوق و دستمزد و مزايا.، پيشنهاد هر نوع تأسيس، توسعه يا انحلال واحدهاي دانشگاه به وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، تنظيم آئين‌نامه مالي و معاملاتي و ارائه آن به وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي موضوع ماده 15 کليات آئين‌نامه تأسيس مؤسسات آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي جزء وظايف و اختيارات هيئت امناء قرار مي گيرد. براساس ماده12، از ديگر وظايف و اختيارات هيئت امناء، پيشنهاد ميزان شهريه دانشجويان و آئين‌نامه چگونگي دريافت آن جهت تصويب حسب مورد به وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، تنظيم و تصويب آئين‌نامه داخلي هيئت امناء ، تصويب اخذ وام، تعيين نحوه ادارة واحدهاي توليدي دانشگاه، تصويب آئين‌نامه تشکيل شوراي دانشگاه، تصويب ظرفيت پذيرش دانشجويان که از طرف رئيس دانشگاه پيشنهاد مي‌گردد، است هچنين بر اساس بند "ي" ماده12 انتخاب رئيس واحدهاي مراکز استان و واحدهايي که داراي 5000 دانشجو به بالا مي‌باشد به پيشنهاد رئيس دانشگاه و همچنين تأييد هيأت امناء و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي مي‌باشد. همچنين انتخاب رؤساي ساير واحدها به پيشنهاد رئيس دانشگاه و تأييد هيأت امناء و حسب مورد تصويب وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي خواهد بود. صدور حکم براي مدت چهار سال توسط رئيس دانشگاه انجام مي‌شود. در تبصره يک ماده 12 آمده است، هر نوع توسعه، ايجاد رشته جديد، ايجاد ظرفيت و ساير موارد مربوط با پيشنهاد هيأت امناء و طبق ماده 3 اين اساسنامه با تأييد وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي مي‌باشد. همچنين هيئت امناء در انجام وظايف خود، مقررات و ضوابط قانوني کشور و به ويژه مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي را رعايت خواهد کرد. براساس ماده 13 اساسنامه اصلاحي، اداره امور دانشگاه با رئيس دانشگاه است که به پيشنهاد هيئت امناء و تأييد شوراي عالي انقلاب فرهنگي و حکم رئيس هيئت امناء براي مدت 4 سال منصوب مي‌شود. بنابر تبصره يک اين ماده پذيرش استعفا و يا عزل رئيس دانشگاه پس از تصويب هيئت امناء با حکم رئيس هيئت امناء خواهد بود. همچنين در صورتي که بيش از دوسوم اعضاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي، قائل به فقدان صلاحيت رئيس دانشگاه باشند، هيأت امناء مکلف به عزل وي و معرفي فرد جايگزين مي‌باشد. وظايف و اختيارات رئيس دانشگاه بر اساس ماده 14 وظايف و اختيارات رئيس دانشگاه شامل،‌ اجراي مفاد اساسنامه، مقررات و ضوابط و سياست‌هاي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي و مقررات و آئين‌نامه‌هاي مصوب وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، نظارت بر حسن اجراي کليه امور دانشگاه و ايجاد هماهنگي ميان مسؤولان آموزشي و پژوهشي و دانشجويي و ساير واحدهاي تحت مديريت و ارسال گزارش سالانه به وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و شوراي عالي انقلاب فرهنگي، شرکت در جلسات هيئت ‌امناي به عنوان دبير، نصب و عزل رؤساي واحدها و مسئولاني که مستقيماً زير نظر رئيس دانشگاه انجام وظيفه مي‌نمايند، تهيه و تنظيم بودجه سالانة دانشگاه و واحدهاي تابعه و ارائه آن به هيئت امناء براي تصويب، ارائه پيشنهادهاي مربوط به تأسيس، توسعه، انحلال و ادغام واحدها و مؤسسات تابعه به هيئت امناء، تهيه و تنظيم سازمان و تشکيلات دانشگاه و آئين‌نامه‌هاي مربوط و ارائه آن به‌هيئت امناء براي تصويب و ايجاد هماهنگي لازم در بهره‌وري از امکانات علمي، آموزشي، پژوهشي و فني و جذب نيروهاي مورد نياز براي نيل به اهداف دانشگاه است بنابر ماده 21 وظائف و اختيارات هيئت مؤسس و هيئت امناء دانشگاه قائم به شخص است و قابل واگذاري به ديگري نيست. همچنين در کليه موارد مندرج در اين اساسنامه که هر يک از ارکان دانشگاه موظف به ارائه گزارش به شوراي عالي انقلاب فرهنگي و وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي مي‌باشند، گزارش مزبور بايستي در چارچوب محورها و موضوعات مورد نظر شوراي عالي و وزارتين مزبور ارائه شود. بر اساس ماده23 انحلال دانشگاه به پيشنهاد دوسوم اعضاي هيئت مؤسس و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي امکان‌پذير خواهد بود. پس از تصويب انحلال دانشگاه، هيئت تصفيه‌اي مرکب از 9 نفر (دو نفر به انتخاب هيئت مؤسس و دو نفر نماينده وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و پنج نفر نماينده شوراي عالي انقلاب فرهنگي) با رعايت مقررات قانوني امر تصفيه را برعهده خواهند داشت. همچنين طبق ماده24 هرگونه تغيير و اصلاح اين اساسنامه مطابق دو راهکار ذکر شده در اين ماده صورت مي پذيرد. براساس راهکار اول بنا به پيشنهاد هر يک از هيأت‌هاي مؤسس و امناء دانشگاه و حسب مورد تأييد شوراي گسترش آموزش عالي وزارتين علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي و براساس راهکار دوم يعني بنا به پيشنهاد و تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي هرگونه تغيير و اصلاح اين اساسنامه صورت خواهد گرفت. گفتني است، اساسنامه جديد دانشگاه آزاد اسلامي در حالي ابلاغ شد كه اين مجموعه آموزش عالي در بيش از ربع قرا فعاليت خود با دارا بودن بيش از 350 واحد و مرکز دانشگاهي، 30 هزار پرسنل، يک ميليون و 500 هزار دانشجو، سه ميليون فارغ التحصيل، 20 هزار عضو هيأت علمي، 600 مدرسه سما با 60 هزار دانش آموز و صدها بيمارستان، مزرعه، درمانگاه، آزمايشگاه و کارگاه سهم بسزايي در رونق آموزشي ، اقتصادي و ارتقاي سطح فرهنگي کشور داشته است.