زمینه‌ای برای بازشناسی و نقادی فلسفه تعلیم و تربیت در جهان غرب

فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، در جایگاه یکی از حوزه‌های معرفت بشری، از دو منظر قابل بررسی است: "دیدگاه فیلسوفان در باب تعلیم و تربیت" و "رشته‌ی علمی". فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، از منظر نخست، یک حوزه‌ی معرفتی دیرپا است که تاریخی به قدمت تاریخ تا فلات تربیتی فیلسوفان محض دارد و فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، از منظر دوم، حوزه‌ی معرفتی نوپایی است که طی چند دهه‌ی گذشته در غرب به وجود آمد و رشد کرد. بسیاری از متخصصان، سرآغاز تکوین و شکل‌گیری این رشته را قرن بیستم و به طور مشخص، سال 1935؛ یعنی سال تاسیس انجمن‌ جان‌دیویی در آمریکا می‌دانند. برخی دیگر از متخصصان غربی، معتقدند که سرآغاز فلسفه‌ی تعلیم و تربیت، به عنوان یک رشته‌ی علمی متمایز، قرن نوزدهم است. در این قرن، سه مفهوم از فلسفه‌ی تعلیم و تربیت قابل تشخیص است: فلسفه‌ی تعلیم و تربیت به منزله‌ی یک روش علمی برای استقرا، فلسفه‌ی تعلیم و تربیت به عنوان رشته‌ای که هدف آن روایت‌پذیر ساختن واقعیت بزرگ‌تری است که علوم مختلف از آن سرچشمه می‌گیرند و سرانجام، فلسفه‌ی تعلیم و تربیت به منزله‌ی مجموعه‌ای از اندیشه‌هایی که باید در تعلیم و تربیت آزموده شوند. دیدگاه اول متعلق به اسپنسر و دیگر علم‌گرایان، دیدگاه دوم متعلق به ایده‌آلیست‌ها، و دیدگاه سوم متعلق به جان دیویی است. کتاب حاضر در این راستا نگاشته شده و در قالب سه بخش، یعنی "ماهیت فلسفه‌ی تعلیم و تربیت در جهان غرب"، "تاریخ فلسفه‌ی تعلیم و تربیت در جهان غرب" و "رویکردهای فلسفه‌ی تعلیم و تربیت در جهان غرب" تنظیم گردیده است.