تعیین ارزش غذایی علف مورچه (Cressa Cretica) در مراحل گوناگون فنولوژیک رشد با روش‏های برون‏تنی، درون‏تنی، و کیسه‏های نایلونی در سیستان

چکیده
   هدف از این پژوهش تعیین ترکیبات ارزش غذایی علف مورچه ( (Cressa creticaبا روش تولید گاز در شرایط آزمایشگاهی، تعیین قابلیت هضم در شرایط درون‌تنی، و تعیین مقادیر تجزیه‌پذیری با روش کیسه‏های نایلونی، در سه مرحلۀ فنولوژیکی (رویشی، گل‌دهی، و بذردهی) بود. مقدار پروتئین در مرحلۀ بذردهی به‌صورت معنی‌داری کاهش یافت (01/0P<). اما مقادیر الیاف نامحلول در شویندۀ خنثی و الیاف نامحلول در شویندۀ اسیدی در مرحلۀ بذردهی افزایش یافت (01/0P<). با پیشرفت در مراحل فنولوژیکی رشد، میزان تجزیه‌پذیری مادۀ خشک و بخش سریع‌تجزیۀ (a) و کند‌تجزیۀ (b) مادۀ خشک کاهش یافت (01/0P<). در مرحلۀ بذردهی تولید گاز در مقایسه با مرحلۀ رویشی و گل‌دهی افزایش یافت (01/0P<). میزان گوارش‌پذیری ظاهری مادۀ آلی در شرایط برون‌تنی برای سه مرحلۀ فنولوژیکی رویشی، گل‌دهی، و بذردهی به‌ترتیب 34/56، 04/58، و 44/58 درصد و انرژی قابل دگرگشت به‌ترتیب 40/8، 71/8، و 69/8 مگاژول در کیلوگرم بود (01/0P<). گوارش‌پذیری ظاهری الیاف نامحلول در شویندۀ خنثی و الیاف نامحلول در شویندۀ اسیدی این گیاه با افزایش لیگنینی‌شدن دیوارۀ سلولی در مرحلۀ گل‌دهی و بذردهی در گوسفند ازنظر عددی کاهش یافت. نتایج این پژوهش تأثیر معنی‌دار مراحل گوناگون رشد بر ارزش غذایی علف مورچه را نشان داد. با توجه به نتایج آزمایش‌های انجام‌شده در ارتباط با ترکیب شیمیایی، میزان تولید گاز، و آزمایش گوارش‌پذیری ظاهری، مرحلۀ رویشی علف مورچه ارزش غذایی بالاتری در مقایسه با مراحل گل‏دهی و بذردهی دارد. با وجود این لازم است علاوه بر بررسی میزان مواد ضد تغذیه‌ای این گیاه، مرحلۀ اقتصادی برداشت، و تأثیر روش‏های گوناگون مصرف بر ارزش غذایی این گیاه در پژوهش‌های آتی تعیین شود.