گزینش همزمان برای افزایش عملکرد گل محمدی (Rosa damascena Mill.) در شرایط اقلیمی تهران

چکیده
    اصلاح نباتات بر اساس مطالعه همزمان صفات یکی از کارآمدترین ابزارهای به‌نژادگران در انتخاب ژنوتیپ‌های مطلوب به شمار می‌آید. این پژوهش با هدف گزینش برای عملکرد گل در 40 اکسشن گل محمدی با ارزیابی صفات مختلف و استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی 3 سال در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور صورت گرفت. اکسشن‌ها از نظر کلیه خصوصیات مورد مطالعه اختلاف معنی‌دار ((P<0.01 داشته و وراثت‌پذیری عمومی ( ) در اکثر صفات بیشتر از 50 درصد بود. با استفاده از ماتریس‌های واریانس کواریانس فنوتیپی و ژنوتیپی و نیز وراثت‌پذیری به عنوان ارزش اقتصادی نسبی صفات، ضرایب 12 شاخص برای ترکیب‌های مختلف از صفات تعیین گردید. بیشترین بهره ژنتیکی مورد انتظار از طریق وارد کردن اطلاعات حاصل از تمامی صفات به چرخه انتخاب (شاخص12) بدست آمد. از این رو انتخاب توأم صفات، کارآیی بهتری را نسبت به انتخاب مستقیم براساس عملکرد داشت و نتایج این بررسی اهمیت حضور همزمان چندین صفت را در گزینش به اثبات رساند. در مورد پاسخ به گزینش مورد انتظار برای صفات مختلف در هریک از شاخص‌ها، تعداد گل به عنوان صفت برتر در این زمینه منظور گردید .با توجه به نتایج بدست آمده از مقدار شاخص‌ها برای هر اکسشن، ایلام1، خراسان1، کرمانشاه1، خوزستان1، فارس2، قزوین1، یزد2 و اصفهان8 دارای بیشترین پیشرفت (بهره) ژنتیکی در اکثر شاخص‌ها بودند و به عنوان اکسشن‌های برتر برای تولید گل محمدی در منطقه انجام پژوهش و یا در شرایط اکولوژیکی مشابه پیشنهاد می‌گردند.