کاربرد مدل عددی در بررسی سد زیرزمینی گنجه در استان اصفهان

چکیده
    سد زیرزمینی به عنوان سازه ای آبی جهت توسعه منابع آب بخصوص در نواحی خشک کشور مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در این تحقیق با انجام مطالعات پایه و مدل سازی آبخوان، تاثیرات هیدروژئولوژیک احتمالی احداث یک سدزیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. محل پیشنهادی سد زیرزمینی گنجه، واقع در شهرستان فریدن اصفهان (آبخوان چهل خانه) به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. در این پژوهش مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی، بررسی های دقیق زمین‌شناسی به همراه اجرای عملیات ژئوفیزیک درمحور پیشنهادی، بررسی های هیدروژئولوژیک، شناسائی هندسه آبخوان چهل خانه و تکمیل داده های مورد نیاز بر اساس روشهای مختلف آماری، امکان به کار گیری مدل ریاضی آبخوان را با دقت خوبی فراهم نمود. در این تحقیق جهت شبیهسازی رفتار آبخوان چهل خانه از مدل معتبر PMWIN استفاده شده است که مدل کاملی برای شبیه سازی جریان سیال و آلودگی در محیط های متخلخل است. پس از اطمینان از صحت مدل واسنجی شده، رفتار آتی آبخوان چهلخانه با لحاظ احداث سد با رقوم تاج مختلف پیش بینی شده و میزان آب ذخیره شده، افزایش یا کاهش آبدهی چاهها و قنوات محدوده اثر طرح محاسبه و بررسی گردید. با توجه به اینکه سازه های آبی باعث بر هم خوردن وضعیت بیلان منابع آبی نیز میگردد، بیلان آبی آبخوان چهل خانه و آبخوان بوئین (آبخوان زیردست سد) نیز بررسی شده و نقش سد درکاهش منابع آبی زیردست بررسی گردید. نتایج نشان می دهند که ارتفاع بهینه سد در رقوم تاج 2290 متر از سطح دریا فراهم میگردد. در این شرایط ذخیره افزوده آبخوان به 470 هزار متر مکعب رسیده و تاثیر موثری بر افزایش آبدهی قنوات، رودخانه و چاههای بالادست خواهد داشت. احداث سد گنجه بر روی راه ارتباطی گنجه– داران تاثیر مستقیم نداشته و همچنین روستای گنجه تحت تاثیر بسیار کمی از احداث سد قرار خواهد گرفت. شعاع اثر سد گنجه بر تراز آب زیرزمینی آبخوان زیردست حداکثر 700 متر بوده و حداکثر 16 متر افت سطح آب زیرزمینی پائین دست را در شعاع اثر یاد شده در پی خواهد داشت.