واسنجی مدل IMDPA با توجه به معیارهای زمین به منظور ارائة یک مدل منطقه‌ای برآورد شدت بیابان‌زایی (مطالعه موردی: ابوزیدآباد کاشان)

چکیده
  بیابان‌زایی پدیدة خاص مناطق خشک، نیمه‌خشک، و خشکِ نیمه‏مرطوب است. میزاناین پدیده در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران، بسیار زیاد است. هدف اصلی این مطالعه واسنجی مدل IMDPA با تأکید بر معیارهای زمین در منطقة ابوزیدآباد کاشان است. مدل IMDPA را محققان ایرانی برای ارزیابی شدت بیابان‌زایی در ایران معرفی کردند و، پیش از کاربرد، شاخص‏ها و معیارهای به‌کاررفته در مدل بازنگری شد. با توجه به شرایط منطقة ابوزیدآباد کاشان، سه معیارْ معیارهای کلیدی بیابان‏زایی در نظر گرفته شد: زمین‌شناسی، خاک، و فرسایش بادی. سپس، این معیارها بر اساس شاخص‏های انتخاب‌شده ارزیابی شد. از میانگین شاخص‏ها در هر معیارْ نقشة کیفی معیار مورد نظر به‏دست آمد و، در پایان، نقشة حساسیت بیابان‌زایی منطقه به‏دست آمد. با توجه به معیارهای بررسی‌شده، معیار زمین‌شناسی‌- ژئومورفولوژی بیشترین تأثیر را در بیابان‏زایی منطقة ابوزیدآباد کاشان دارد. از مساحت 16161 هکتار محدودة مطالعاتی، 4792 هکتار در کلاس متوسط و 11369 هکتار در کلاس بیابان‏زایی شدید قرار دارد. در بین شاخص‏های مورد ارزیابیْ شاخص شیب با ارزش عددی 9_/3 و حساسیت سنگ به ‏فرسایش و شدت فرسایش بادی با ارزش عددی 5_/3 و 4_/3 از جمله مؤثرترین شاخص‏ها در افزایش شدت بیابان‏زایی در منطقة مطالعاتی بود. بر اساس نقشة وضعیت بیابان‏زایی منطقه، حدود 3_/70 درصد از مساحت منطقه دارای شدت بیابان‏زایی شدید است و 7_/29 درصد از مساحت منطقه دارای شدت بیابان‏زایی متوسط.