واسنجی خودکار دو مدل بارش‌- رواناب تانک و SIMHYD با استفاده از الگوریتم ژنتیک

چکیده
   شبیه‌‏سازی روابط بارش- رواناب کانون اصلی توجه تحقیقات هیدرولوژی در دهه‌‏های گذشته بوده و مدل‏‏های زیادی برای این منظور پیشنهاد شده است. انتخاب مدل به هدف از مدل‌سازی و اطلاعات در دسترس بستگی دارد. در این مطالعه، عملکرد نسبی دو مدل یکپارچه و مفهومی تانک^[1] و SIMHYD  مقایسه شد. در هر دو مدل ذکرشده محدودة تغییرات پارامترها زیاد است؛ در نتیجه، استفاده از روش سعی و خطا برای بهینه‌سازی پارامترها مشکل و وقت‌گیر است. بنابراین، واسنجی این دو مدل به صورت خودکار و با استفاده از الگوریتم‏ ژنتیک^[2] در حوزة آبخیز چهل‌چای، از زیرحوزه‌های حوزة آبخیز گرگان‌رود، انجام گرفت. برای واسنجی و اعتبارسنجی خودکار به‌ترتیب از داده‏های روزانة دبی در دورة زمانی 1992ـ 1996و دورة زمانی 2002‌ـ 2005 استفاده شد. نتایج این مطالعه با استفاده از شاخص‏های آماری ضریب ناش- ساتکلیف و RMSE^[3] تجزیه و تحلیل شد. این ضرایب برای دورة واسنجی مدل تانک به‌ترتیب 599_/0 و 821_/0 و برای دورة اعتبارسنجی به‌ترتیب 566_/0و 522_/0است. همچنین، این ضرایب برای دورة واسنجی مدل SIMHYD به‌ترتیب 602_/0و 819_/0 و برای دورة اعتبارسنجی آن به‌ترتیب 617_/0 و 490_/0 محاسبه شد. نتایج آماری و گرافیکی دو مدل نشان می‌دهد که کارایی مدل SIMHYD از مدل تانک بهتر است.