نقدی بر دوره 2820 سالی در گاهشماری هجری شمسی

چکیده
دوره ها رکن رکین گاه شماری های ایرانی از آغاز تا به امروز بوده است. در دوران هخامنشیان گاه شماری شمسی - قمری با دوره 19ساله به کار می رفته است. سلوکیان گاه شماری شمسی - قمری با دوره 25 ساله را به کار می بردند. اشکانیان در آغاز همان شیوه سلوکیان را ادامه دادند، ولی به زودی با مبدأ مستقلی که از شروع سلطنت سلسلهء خود تأسیس کردند گاه شماری شمسی را رسمیت دادند. در دوره ساسانیان گاه شماری دوره اشکانیان به دو صورت عرفی و وهیژکی (بهیزک) متداول گردید. دورهء برقراری کبیسه در هر 120 سال در دورهء ساسانیان موضوع مطالعات بسیاری از محققان ایرانی، شرق شناسان شده است. کبیسهء مضاعفی که در سال 461 م در دوران سلطنت فیروز (459-484 م) پسر یزدگرد دوم در گاه شماری و وهیژکی برگزار شده است، نزدیک به 600 سال یعنی تا تأسیس مبدأ گاه شماری جلالی نقطه عطف محاسبات برقراری کبیسه در گاه شماری های ایرانی در ایرأن و حتی سایر مناطق در قلمرو اسلامی بوده است. شیوه برگزاری کبیسه در گاه شماری جلالی یکی از افتخاراتی است که منجمان و ریاضی دانان ایرانی نزدیک به هزار سال پیش به آن دست یافته اند. متأسفانه هیح گاه و حتی در دوران معاصر برای کاربرد دوره های برقراری کبیسه و بسیاری دیگر از ارکان اصلی گاه شماری محمل قانونی لازم تدارک دیده نشده است.