موانع دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی از دیدگاه مدیران زن (مطالعه‌ای کیفی در شهر بندرعباس)

چکیده
   در سال‌های اخیر، افزایش کمّی حضور زنان در سازمان‌ها با بهبود کیفی منزلت و جایگاه آن‌ها همراه نبوده و از این نیروی عظیم و خلاق، که نیمی از صاحبان تفکر و اندیشه به‌شمار می‌روند، در سطوح مدیریتی بهرۀ چندانی گرفته نشده است. بر این اساس، در پژوهش حاضر، به بررسی این پرسش پرداخته می‌شود که چه عواملی باعث شده زنان کمتر به سطوح بالای مدیریتی دست یابند؟ هدف این پژوهش شناسایی موانع دستیابی زنان به سطوح مدیریتی از طریق به‌کارگیری روش تحقیق کیفی است. در این پژوهش، مدیران زن دستگاه‌های دولتی شهر بندرعباس، که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند، از طریق مصاحبۀ عمیق و نیمه‌ساختارمند مطالعه شدند. داده‌های حاصل از مصاحبه با استفاده از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی و با کمک نرم‌افزار MAX QDA تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از داده‌ها، چهار دستۀ کلی از موانع دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی را از دیدگاه خود آن‌ها آشکار کرد که آن چهار دستۀ کلی نیز براساس بررسی و تحلیل عمیق‌تر و چند‌بارۀ داده‌ها به چندین مؤلفه تقسیم می‌شوند. این موانع به ترتیب اهمیت عبارت‌اند از: موانع شخصی با چهارده مؤلفه شامل وضعیت تأهل و فرزندان، حمایت‌نشدن از جانب خانواده و همسر، بی‌اعتمادی زنان به توانایی‌های خود، و...؛ موانع سازمانی با نوزده مؤلفه شامل دیدگاه و تفکر تصمیم‌گیرندگان و مدیریت، ترجیح مردان به زنان در شرایط مساوی، توجه‌نکردن به شایستگی‌ها و توانمندی‌ها، و...؛ موانع اجتماعی با چهار مؤلفه شامل فرهنگ جامعه و دید مردسالاری در جامعه، باورنداشتن توانمندی بالای زنان در جامعه، وجود پیش‌داوری‌های منفی دربارۀ زنان، و...؛ و موانع سیاسی با پنج مؤلفه شامل قانون مرخصی طولانی زایمان، تابعیت زن از همسر، و... . در پایان این مقاله، علاوه بر بحث یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی برای رفع این موانع، مانند بالا‌بردن حس خودباوری و اعتماد‌به‌نفس زنان از طریق معرفی مدیران زن موفق در کشور و همچنین توجه‌کردن به توانمندی‌های زنان در سازمان‌ها ارائه شده است.