معادل واحد دامی و نیاز روزانه گوسفند نژاد بلوچی چراکننده در مراتع قشلاقی جنوب استان کرمان (حوزه آبریز هلیل‌رود)

چکیده
  اطلاع از نیاز روزانه دام به منظور محاسبه ظرفیت چرا، ضروری است. بنابراین تعیین وزن رده‌های مختلف دام چراکننده در مرتع و ضریب تبدیل آنها نسبت به واحد دامی کشور ضروری می‌باشد. در این تحقیق به منظور تعیین وزن رده‌های مختلف گوسفند نژاد بلوچی چراکننده در مراتع قشلاقی جنوب استان کرمان، 5 گله که دارای دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. در هر گله 70 رأس دام شامل؛ 15رأس میش سه ساله، 15رأس میش چهار ساله، 5 رأس قوچ سه ساله، 5 رأس قوچ چهار ساله، 15 رأس بره سه ماهه و 15رأس بره شش ماهه به صورت تصادفی انتخاب و برای توزین علامت گذاری شدند. عمل توزین در سه مرحله شامل ابتدا و انتهای فصل چرا در مراتع قشلاقی و پس چر مزارع و باغات (خارج از مرتع) انجام شد. میانگین وزن میش‌های بالغ (سه و چهار ساله) به عنوان وزن گوسفند نژاد بلوچی مد نظر قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله؛ وزن گوسفند نژاد بلوچی، 53/0±41 کیلوگرم و وزن قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه نژاد مورد نظر به ترتیب برابر؛ 78/1±18/89، 38/0±15/20 و 39/0±65/38 کیلوگرم تعیین شد. معادل واحد دامی میش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه نژاد مورد نظر نسبت به واحد دامی کشور، به ترتیب برابر؛ 86/0، 54/1، 51/0 و 82/0 محاسبه گردید. نیاز روزانه میش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه گوسفند نژاد بلوچی بر حسب انرژی متابولیسمی، بر اساس معادله پیشنهادی ماف (MAFF، 1984) در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مرتع و با مد نظر قرار دادن خصوصیات فیزیکی مراتع مورد مطالعه، فواصل آبشخور، تراکم گیاهان و اعمال ضریب افزایشی30 درصد، به ترتیب؛ 19/8، 66/14، 31/6 و 15/10 مگاژول محاسبه گردید. مقدار علوفه لازم برای تأمین نیاز روزانه میش، قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه گوسفند نژاد بلوچی با توجه به کیفیت علوفه مراتع مورد مطالعه در مرحله رشد رویشی به ترتیب برابر؛ 1/1، 2، 8/0 و 4/1 و در مرحله رشد کامل (گلدهی) برابر؛ 2/1، 2/2، 9/0 و 5/1 کیلوگرم علوفه خشک برآورد گردید. این امر بیانگر این است که زمان چرا بر نیاز روزانه دام موثر است و لازم است نیاز روزانه واحد دامی بر مبنای کیفیت علوفه مشخص شود.