مطالعه نقش مؤثر برخی متابولیت‌های باکتری‌های سودوموناس فلورسنت در کنترل نماتود ریشه گرهی Meloidogyne javanica روی گوجه‌فرنگی

چکیده
    یکی از توانایی‌های باکتری‌های فلورسنت سودومونادس ترشح متابولیت‌هایی از قبیل سیانید هیدروژن، پروتئاز، سالیسیلیک‌اسید و سیدروفور است که این مواد از رشد بیمارگرهای موجود در خاک جلوگیری می‌کنند. برای سنجش توانایی و میزان تولید این مواد توسط برخی استرین‌های موجود (Pseudomonas fluorescens و نیز P. aeruginosa)، یکسری آزمون‌ها انجام گرفت. در محیط کشت مربوط به هر آزمون، استرین‌های P. aeruginosa 7NSK2، UTPF92 و UTPF86 به ترتیب بیشترین میزان سیانید هیدروژن، پروتئاز و سالیسیلیک اسید را تولید کردند. استرین‌های مذکور، در آزمون آزمایشگاهی (اثر مستقیم سوسپانسیون باکتری علیه نماتود در تشتک‌های 96 چاهک) عامل بیشترین میزان مرگ و میر لارو سن دوم (بیش از 70%) و عدم تفریخ تخم (بیش از 60%) نماتود بودند (01/0>P). در آزمون گلخانه ای، نشاهای سه هفته ای گوجه‌فرنگی رقم ارلی اوربانا به گلدان‌های حاوی 300 گرم خاک سترون انتقال داده شد و یک هفته بعد، یک میلی‌لیتر سوسپانسیون باکتری از استرین‌های مورد نظر به غلظت CFU/ml 109 ×1/2-9/1 در 30 میلی‌لیتر آب مقطر سترون ریخته شد و به خاک هر گلدان اضافه گردید. دو روز بعد از مایه‌زنی باکتری، اطراف هر نشاء 2000 لارو سن دوم نماتود Meloidogyne javanica اضافه شد. چهل و پنج روز بعد از مایه‌زنی نماتود، برخی از شاخص‌های رشد (وزن خشک ریشه و اندام هوایی، وزن تر اندام هوایی، طول ریشه و ساقه) و شاخص‌های بیماری (تعداد و قطر گره،‌ جمعیت نماتود در خاک و ریشه و جمعیت اندوفیت باکتری) در نشاها اندازه‌گیری شدند. این تحقیق بر اساس طرح آماری کاملاً تصادفی با 10 تیمار و پنج تکرار تنظیم شد. در ریشه‌های مایه‌زنی شده با استرین‌های P. aeruginosa 7NSK2 و UTPF86 نسبت به شاهد آلوده، بیشترین میزان رشد گیاه (63% افزایش وزن خشک) و به ترتیب کمترین میزان نفوذ نماتود به ریشه (55% کاهش) و کمترین تعداد گره (53% کاهش) مشاهده شد (05/0>P). استرین UTPF86 در مقایسه با سایر استرین‌های به کار رفته در آزمایش، بهترین کنترل‌کننده نماتود مذکور بود (05/0>P)