مطالعه سیتوژنتیکی برخی از گونه‌های گندم وحشی آجیلوپس ایران و نواربندی OR

چکیده
    به منظور بررسی تنوع سیتوژنتیکی موجود در گونه‌های آجیلوپس، کاریوتیپ 15 جمعیت آجیلوپس بومی مناطق مختلف ایران شامل 3 جمعیت دیپلوئید و 12 جمعیت تتراپلوئید مورد مطالعه قرار گرفت و پارامترهای کروموزومی در هر جمعیت بررسی شدند. نتایج بررسی‌های کاریوتیپی نشان داد که جمعیت‌ها دارای تعداد متفاوتی از کروموزوم‌های ماهواره‌دار بودند. بزرگترین طول کل کروماتین مربوط به جمعیت 11 (2/152 میکرومتر) و کمترین آن مربوط به جمعیت 2 (5/70 میکرومتر) بود. تعداد پنج جمعیت فقط دارای کروموزوم‌های از نوع متاسنتریک (m) و ده جمعیت نیز دارای هردو نوع متاسانتریک و ساب متاسنتریک (sm) بودند. همچنین تقارن کاریوتیپی به روش استبینز، ده جمعیت را در کلاس1A و پنج جمعیت در کلاس 1B قرار داد. تجزیه واریانس پارامترهای کاریوتیپی نشان داد که بین جمعیت‌های دیپلوئید از لحاظ پارامترهای طول بازو‌های بلند و کوتاه، طول کروموزوم و نسبت طول بازوی کوتاه به بلند و در بین جمعیت‌های تتراپلوئید برای اغلب پارامترها اختلاف معنی‌دار وجود داشت. روش نواربندی OR در فواصل مختلف زمانی 24 ساعت تا یک هفته بعد از رنگ‎آمیزی با استو اورسئین 1 درصد، بر روی 3 جمعیت از گونه Ae. tauschii (14x=2n=2) انجام شد. مناسب‌ترین زمان رنگ‌آمیزی برای نواربندی، یک هفته تعیین گردید.