مطالعه اثر تنش حاصل از تیمار کومارین بر جوانه‌زنی ژنوتیپ‌های بومی گندم دوروم

چکیده
    گندم دوروم یکی از مهمترین غلات دانه ریز می‌باشد و از دیر باز به صورت آبی و دیم در غرب ایران کشت می‌شود. به منظور بررسی اثر تنش حاصل از کومارین بر روی جوانه‌زنی و مشخصات ظاهری ژنوتیپ‌های بومی گندم دوروم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل‌ها شامل کومارین (5 سطح صفر،30،20،10، و 45 میلی‌گرم در لیتر) و ژنوتیپ (18 ژنوتیپ به همراه دو ژنوتیپ کرخه و یاواروس به عنوان ارقام شاهد) بود. نتایج تجزیه واریانس بر روی صفات مورد بررسی نشان داد که اثر کومارین و ژنوتیپ بسیار معنی‌دار بودند. بازدارندگی غلظت‌های مختلف کومارین بر روی رشد طولی ریشه‌چه و ساقه‌چه نسبت به شاهد مشاهده شد ولی وزن تر ریشه‌چه و ساقه‌چه و وزن تر کل گیاهچه، تحت تأثیر بازدارندگی غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر و بالاتر کومارین قرار گرفت. با این وجود، اثر تحریک‌کنندگی کومارین بر روی درصد جوانه‌زنی، وزن خشک ساقه‌چه و ریشه‌چه تحت تأثیر غلظت 10 میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد. در نهایت، ارزیابی ژنوتیپ‌ها نشان داد که ژنوتیپ‌ها در سه گروه متمایز قرار گرفتند. ژنوتیپ‌های بومی نسبت به ارقام شاهد از بیشترین مقاومت در برابر کومارین برخوردار بودند و از بین آنها، ژنوتیپ‌های شماره 9، 10 و 12 مقاوم ترین ژنوتیپ‌ها محسوب شدند. همچنین افزایش غلظت کومارین و مدت زمان تیماردهی ژنوتیپ‌ها باعث کاهش در صفات اندازه‌گیری شد