مطالعه آثار ضدقارچی عصاره پنج‌گونه گیاهی علیه Fusarium solani و Rhizoctonia solani روی لوبیا

چکیده
    پوسیدگی ریشه از بیماری‎های پراهمیت لوبیا در استان زنجان دارد و دو بیمارگر قارچی Rhizoctonia solani و Fusarium solani عوامل اصلی ایجاد‎کنندة این بیماری در منطقه‌اند. در این تحقیق بازدارندگی عصارة ان-هگزانی، دی اتیل اتری، کلروفرمی و اتانولی پنج گونة گیاهی شامل اسپند (Peganum harmala)، آویشن کوهی (Thymus kotschyanus)، بومادران (Achillea wilhelmsii)، پونه(Mentha pulegium) و سیر(Allium sativum) در رشد رویشی F. solani و R. solani با استفاده از روش اختلاط عصاره با محیط کشت در چهار غلظت 100، 250، 500 و 1000 پی‎پی‎ام با سه تکرار مطالعه شده است. پس از بررسی‎های آزمایشگاهی، مؤثرترین عصاره‎ها در شرایط گلخانه‌ای علیه بیماری پوسیدگی ریشة لوبیا ارزیابی شد. براساس نتایج آزمایشگاهی به‎دست آمده، فاز هگزانی عصارة آویشن و پونه (هر دو در غلظت 1000 پی‌پی‌ام)، بیشترین اثر بازدارندگی را علیه هر ‎دو بیمارگر داشت. همچنین، موجب گرانوله شدن سیتوپلاسم هیف‎های هر دو گونة قارچی و نشت مواد درون‌سلولی آنها شد. در آزمون‎های گلخانه‌ای، عصارة هگزانی آویشن و پونه نه‌تنها موجب کاهش معنا‎دار درصد پوسیدگی ریشه شد، بلکه بر شاخص‌های رشدی گیاه لوبیا نیز آثار افزایشی معنا‎داری در سطح 5 درصد داشت.