دامنه حقوق مالکیت فکری در حمایت از ارقام جدید گیاهی

چکیده
    قابلیت دسترسی به ارقام(‌واریته‌های) گیاهی اصلاح‌شده برای صنایع کشاورزی و باغبانی از اهمیت حیاتی برخوردار است. تأمین امنیت غذایی جمعیت رو به افزایش جهان، تولید کشاورزی پایدار، لزوم افزایش درآمدهای کشاورزی و توسعه و بهبود اقتصادی، مستلزم تلاش‌های پایدار در امر اصلاح و به‌نژادی گیاهی است. با توجه به روند پرهزینه، زمان‌بر و تخصصی به‌نژادی گیاهی و قابلیت تکثیر و دسترسی آسان به مواد گیاهی ارقام جدید، تلاش در این عرصه زمانی قابل توجیه و متصور خواهد بود که فرصتی برای بازگشت سرمایه وجود داشته باشد.اعطای حق بهره‌برداری انحصاری به به‌نژادگران و متولیان امر، عاملی مؤثر در ایجاد انگیزۀ سرمایه‌گذاری، به‌خصوص سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این حوزه به‌شمار می‌‌آید. در عرصۀ رقابت و تجارت آزاد، حمایت از ارقام جدید گیاهی به عنوان یکی از قلمروهای جدید حقوق مالکیت فکری، به نظام حق اختراع یا نظام خاص حمایتی مؤثر(Effective Sui Generis System) یا ترکیبی از این دو واگذار شده است. در راستای بهره‌برداری بیشتر از توانمندی‌های علمی موجود و تسهیل دستیابی به فناوری جدید، حمایت از این ارقام در قانون ایران به یک نظام خاص حمایتی متفاوت از نظام حق اختراع سپرده شده است.این مقاله سعی در تبیین و توصیف این نظام خاص با تأکید بر استانداردهای کنوانسیون بین‌المللی حمایت از ارقام گیاهی(یو.پُو) دارد