تناوب سببی در زبان فارسی

چکیده
   در این مقاله تناوب سببی در زبان فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. با بررسی داده­های فارسی نشان داده­ایم فعل‌های ضدسببی در بازنمایی واژگانی خود بر وجود مؤلفه سبب و موضوع خارجی دلالت می­کنند. در ادامه با تحلیل تناوب سببی در چارچوب رویکرد واژگانی- ساختمند نشان داده­ایم تناوب سببی حاصل حضور عبارت زبانی حاوی فعل در دو چارچوب معنایی است که شامل چارچوب سببی و چارچوب ضدسببی می­شود. این دو چارچوب حاصل کانونی شدن بخشی از صحنه طرح­واره­ای هستند که توسط فعل توصیف می­شود و به همراه چارچوب نحوی مربوط، به صورت ساخت‌های فعلی سطح پایین نشان داده می­شوند. علاوه بر این نشان داده­ایم تناوبی بودن یک فعل، علاوه بر ویژگی‌هایی معنایی فعل به موضوعات فعلی به کار رفته در جمله نیز بستگی دارد. این مسئله در رویکردهای واژگانی به تناوب سببی قابل تبیین نیست زیرا درج واژگانی در نحو رخ می­دهد اما در چارچوب رویکرد فوق که یک انگاره کاربرد- بنیاد محسوب می­شود، می‌توان آن را تبیین کرد. در این رویکرد ساخت‌ها عبارات زبانی را به عنوان یک کل تایید می­کنند بنابراین نقش موضوعات فعلی در تناوبی بودن فعل‌ها بر اساس این رویکرد توضیح داده می­شود.