تعیین وی‍ژگی‏ های زیست‏‏‏ مکانیک گونه تبریزی به‏ منظور استفاده در زیست‏ مهندسی خاک

چکیده
   در دهه‏‏های اخیر کاربرد مصالح زنده در پروژه‏‏های عمرانی و حفاظتی به‌سرعت در حال گسترش بوده است. پیش‏‏نیاز استفاده از این روش‏ها آگاهی از ویژگی‏‏های مؤثر گیاهان به‌عنوان مصالح است. هدف از این پژوهش برآورد ویژگی‏های زیست‏‏مکانیک گونة تبریزی شامل تراکم، پراکنش، و مقاومت کششی بود. به این سبب، در منطقه‏ای مسطح، که دو ردیف صنوبر کاشته شده بود و پروفیلی به عمق یک متر بین آن دو حفر شده بود، نسبت سطح ریشه به سطح خاک (RAR) با استفاده از روش دیوارة پروفیل برداشت شد. با توجه به ردیفی‌بودن درختان، نقطه‏‏ای تصادفی در امتداد آن‌ها انتخاب و یک پروفیل پیوسته به طول 10 متر و موازی با ردیف درختان بررسی شد. کلیة ریشه‏ها در دیواره‏های پروفیل با فاصلة 5/0 (دیوارة نزدیک) و 0/1 متر (دیوارة دور) از تنة درختان در افق‏های 10 سانتی‏متری برداشت شد. سپس تعدادی نمونة ریشه به‏‏منظور تعیین ویژگی مکانیکی برای آزمایش مقاومت کششی انتخاب شد. نتایج نشان داد با افزایش عمق و نیز فاصله از درختان میزان RAR کاهش می‏‏یابد که این کاهش از تابع توانی پیروی می‏کند. اغلب، بیشترین مقادیر RAR در لایه‏‏های بالایی خاک قرار داشت و حداکثر عمق ریشه‌دوانی نیز حدود یک متر بود. نتایج آزمایش کششی رابطة توانی مثبت بین نیروی کششی و قطر ریشه و رابطة توانی منفی بین مقاومت کششی و قطر ریشه را نشان داد. نتایج این پژوهش مهم‌ترین ویژگی‏های زیست‏‏مکانیکی ریشة تبریزی را به‌صورت کمّی ‏‏نشان داد که می‏‏تواند در زیست‌مهندسی خاک کاربرد فراوانی داشته باشد.