تطبیق شخصیت‌های اساطیری انئید و شاهنامه

چکیده
   تطبیق مبانی اساطیری آثار حماسی جهان می‌تواند در شناخت هرچه بیشترشان مؤثر باشد، با این رویکرد است که شناخت وجوه عظمت شاهنامة فردوسی به عنوان یکی از برترین نمونه‌های حماسی جهان آسان‌تر شده و لایه‌های تو‌در‌توی آن کتاب آشکارتر می‌شود. در مقالة حاضر، شاهنامه که نمونه‌ای از آثار حماسی غیر مصنوع است، با برترین نمونة حماسة کلاسیک مصنوع، یعنی انئید ویرژیل سنجیده شده است. در این سنجش کنار هم نهادن و مقایسة شخصیت‌های اصلی و حماسه‌ساز آن دو اثر و بیان شباهت‌ها و اختلافات اسطوره‌شناختی مد نظر است، اما در این سنجش، برای نشان دادن ابعاد گوناگون شخصیت‌ها و عناصر تشکیل‌دهنده و وجوه بارز رفتار آنان در داستان، از قیاس یک به یک، یعنی برابر نهادن یک شخصیت از شاهنامه با شخصیتی دیگر از انئید پرهیز شده است، چرا که نمی‌توان شخصیت‌های اسطوره‌ای را که در حماسة ملتی ظهور می‌یابند با شخصیت‌های اسطوره‌ای ملتی دیگر با دقت برابر نهاد و از مطابقت کامل آن‌ها سخن راند، بلکه مقایسة خصایص یک شخصیت، برای مثال در شاهنامه از طریق دریافت عناصر هویت‌ساز او و تمییز آنها در شخصیت‌های گوناگون که با هم پیوند اسطوره شناختی دارند، در عرصة تحقیق رهگشا‌تر است. از این رو با توجه به ذو‌ابعاد بودن انئاس در انئید ویرژیل و این حقیقت که این قهرمان در زمان واحد مظهر شاه و پهلوان است، وجوه گوناگون وی با توجه به جنبه‌های نمادین در برابر عناصر هویت‌ساز قهرمانان شاهنامه قرار داده شده و عوامل افتراق و شباهت آنان مورد بررسی قرار گرفته است.