تاریخ شناخت دستگاه گردش خون و بیماری‌های آن در دوره اسلامی

چکیده
از مرگ جالینوس تا آغاز قرن 16، جایگاه دانش پزشکی بسیار ارتقاء یافت و زبان‌های گوناگونی از جمله یونانی، لاتینی، عربی و فارسی زبان گفتگو و نوشتاری علم پزشکی شد. پزشکان تلمودی در عین پذیرش نبض شناسی جالینوسی، شریان و ورید را از یکدیگر تمیز می‌دادند و احتمالاً هیپرتروفی قلب و نارسائی آن را می‌شناختند. رازی شرحی از نارسائی آئورت (نه بدین نام) می‌دهد و می‌توان حدس زد که وی پیش از ابن النفیس به گونه‌ای با گردش خون ریوی آشنا بوده است و از بیماری‌هایی با نشانه‌های انفارکتوس یاد می‌کند. مجوسی اهوازی نیز با مقولة اخیر آشنایی داشته است. در همان روزگار، ابن سینا از ادامة ضربان قلب پس از مرگ در حیوان یاد کرده و به شرح پریکاردیت پرداخته است. پس از نظرات همانندی از جرجانی، ابن النفیس آشکارا سخنان جالینوس درباره سوراخ‌های عبور خون از سپتوم را مردود دانسته و جریان خون کرونر و ریوی را به درستی شرح داده است.