تاثیرات دوره ‏های نوری بلند مدت بر تاخیر روند تکامل گناد در ماهی ماده قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) 1. (بررسی جنبه‏های ساختاری)

چکیده
   در این مطالعه، اثرات دو رژیم نوری با روشنایی بلند مدت بر روند تکامل تخمک و تغییرات ساختاری آن در ماهی ماده قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مورد بررسی قرار گرفت. ماهیان قزل‌آلای رنگین کمان دوساله غیر بالغ با میانگین وزن اولیه 25/2 ± 94/279 (± SE) گرم از تیرماه 1387 به مدت پنج ماه تحت تاثیر دوره‌های نوری 24 ساعت روشنایی و بدون تاریکی (روشنایی-تاریکی 24:0)، 18 ساعت روشنایی و 6 ساعت تاریکی (روشنایی-تاریکی 18:6) و همچنین دوره روشنایی و تاریکی طبیعی (به عنوان گروه کنترل) قرار گرفتند. در انتهای دوره آزمایش، بررسی نتایج بیانگر وجود تفاوت معنی‏دار در روند تکامل تخمک در بین گروه‏های آزمایشی بود. گروه کنترل که تحت تاثیر دوره روشنایی-تاریکی طبیعی قرار گرفته بود بیشترین قطر تخمک را نشان داد به نحوی که به طور معنی‏داری این مقدار
(07/0 ± 34/2 میلیمتر) بیش از مقادیر به دست آمده در دو گروه تیماری دیگر بود (P < 0.05). استفاده از دوره روشنایی-تاریکی 24:0 و 18:6 باعث گردید تا ماهیان این گروه‌های آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی‌داری در انتهای آزمایش تکامل کمتری را در لایه‏های فولیکولی تخمک‏ها نشان دهند. در گروه‏های روشنایی-تاریکی 24:0 و 18:6 و به ترتیب تعداد سلول‏های گرانولوزا 21 ± 349 و 23 ± 406 عدد به دست آمد که به طور معنی‏داری کمتر از این مقدار (20 ± 773) در گروه کنترل بود (P < 0.05). مساحت سلول‏های گرانولوزا نیز در گروه‏های تیماری روشنایی-تاریکی 24:0 و 18:6 به طور معنی‏داری کمتر از گروه کنترل بود. این مقدار در گروه‏های روشنایی-تاریکی 24:0 و 18:6 به ترتیب 60/0 ± 58/16 و 33/0 ± 73/16 میکرومتر مربع بود در حالیکه در گروه کنترل، این مقدار 42/0 ± 28/19 میکرومتر مربع ثبت شد که به طور معنی‏داری بیشتر بود (P < 0.05) و بیانگر تکامل بیشتر و فعالیت بیشتر این سلول‏ها در این گروه بود. در نتیجه، کاربرد دوره‌های نوری با مدت زمان روشنایی طولانی در مرحله رشد و تکامل گنادها، می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های موثر و عملی در تاخیر روند تکامل گنادها در ماهی ماده قزل‌آلای رنگین کمان مورد استفاده قرار گیرد.