تأثیر دوره عادت‌دهی به برگ بلوط بر گوارش‌پذیری آزمایشگاهی و فراسنجه‌های شکمبه بز الموت

چکیده
    هدف این پژوهش, بررسی تأثیر عادت‌دهی به تانن برگ بلوط بر غلظت آمونیاک، pH، جمعیت میکروبی شکمبه، تولید گاز و گوارش‌پذیری حقیقی ماده خشک (IVTDMD) در بزهای الموت (بدون پیشینه مصرف برگ بلوط) در مقایسه با بز مرخز (با پیشینه مصرف برگ بلوط) بود. بدین منظور، بزها به مدت 21 روز با جیره برگ بلوط یا یونجه تغذیه تغذیه شدند. مقادیر ماده خشک (DM)، ماده آلی (OM)، پروتئین خام (CP)، چربی خام (EE)، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، لیگنین (ADL) و ترکیبات فنولیک موجود در برگ بلوط با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی تعیین شد. علاوه بر این، جمعیت باکتری‌ها (سلولایتیک و پروتئولایتیک) و پروتوزوئرهای شکمبه، میزان pH و غلظت آمونیاک شکمبه اندازه‌گیری شد. روش آزمایشگاهی تولید گاز برای تعیین گوارش‌پذیری ماده آلی (OMD) و برآورد انرژی قابل متابولیسم (ME) و IVTDMD استفاده گردید. مقادیر DM، OM، CP، EE، NDF، ADF، ADL، کل ترکیبات فنولی، تانن کل، تانن متراکم و تانن قابل هیدرولیز برگ بلوط به ترتیب برابر 940، 950، 115، 0/35، 520، 320، 0/98، 113، 100، 0/20 و 0/90 گرم در کیلوگرم ماده خشک بود. میانگین pH، غلظت آمونیاک شکمبه، جمعیت باکتری‌ها (سلولایتیک و پروتئولایتیک) و کل پروتوزوئرهای شکمبه بز الموت به ترتیب برابر 64/6، 26/22 میلی‌گرم در هر دسی‌لیتر شیرابه شکمبه، 76/7، 39/8 و 67/5 بر اساس لگاریتم در مبنای 10 بود، که پس از عادت‌دهی به برگ به صورت معنی‌داری کاهش یافت (01/0<P). حجم گاز تولیدی حاصل از تخمیر آزمایشگاهی برگ بلوط، OMD، ME و ضرایب b و c و IVTDMD برآورد شده با استفاده از شیرابه شکمبه بز الموت تغذیه شده با یونجه برابر 2/19 میلی‌لیتر، 9/38 گرم در کیلوگرم ماده خشک، 8/5 مگاژول در کیلوگرم ماده خشک، 5/27 میلی‌لیتر، 05/0 در ساعت و 490 گرم در کیلوگرم ماده خشک بود، که پس از عادت‌دهی به برگ بلوط افزایش یافت (01/0<P). از سوی دیگر، افزودن PEG به نمونه‌ها مقادیر مذکور را افزایش داد (01/0<P). در مجموع, عادت‌دهی بز الموت به برگ بلوط، تأثیر منفی تانن را کاهش داد و باعث تغییر شرایط تخمیر شکمبه و افزایش گوارش‌پذیری این محصول جانبی شد.