تأثیر دما بر ویژگی‌های زیستی و پارامترهای رشد جمعیت زنبور Diaeretiella rapae ، پارازیتوئید شته روسی گندم، Diuraphis noxia

چکیده
    ویژگی‌های زیستی و پارامترهای رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید Diaeretiella rapae (Hym.: Braconidae) روی شته روسی گندم، Diuraphis noxia (Hem.: Aphididae) در 5 دمای 10، 15،20، 25 و 5/27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بررسی شد. کمترین و بیشترین طول دوره رشد و نمو پیش از بلوغ زنبور D. rapae به ترتیب در دمای 25 (144/0±23/11 روز) و10 درجه سلسیوس (183/0±297/33 روز) مشاهده شد. بیشترین میزان نرخ ذاتی و متناهی افزایش جمعیت به ترتیب 003/0±189/0 بر روز و 003/0±208/1 روز و در دمای 20 درجه سلسیوس تعیین شد. آستانه پایین رشد و نمو با استفاده از مدل رگرسیون خطی و روش Ikemoto-Takai به ترتیب 975/2 و 44/2 درجه سلسیوس و ثابت حرارتی به ترتیب 250 و 1/260 روز-درجه بود. از بین مدل‌های غیر خطی مورد استفاده، مدل‌ Briere 2 از نظر دقت برازش داده‌های تجربی (با توجه به مقادیر R2adj ، SSE و AIC) و تخمین پارامترهای زیستی، مناسب‌ترین مدل‌ برای شبیه سازی رشد و نمو زنبور D. rapae در دماهای مختلف تعیین شد. زنبورهای بالغ (نر و ماده) در دمای 10 درجه سلسیوس بیشترین طول عمر را داشتند. بیشترین میانگین در تولید مومیایی در طول عمر زنبور در دمای 10 درجه سلسیوس و برابر 70/1±10/57 بود. با افزایش دما از 10 تا 5/27 درجه سلسیوس نسبت ماده‌زایی کاهش داشت. نتایج نشان داد، دمای بهینه برای رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید D. rapae، دمای 20 درجه سلسیوس است.