بیماریزایی و تنوع ژنتیکی استرین‌های Clavibacter michiganensis subsp. insidiosus عامل بیماری پژمردگی یونجه در استان همدان

چکیده
    یونجه (Medicago sativa) از گیاهان مهم علوفه‌ای و استان همدان منطقه‌ای مناسب برای رشد آن است. پژمردگی باکتریایی یونجه که توسط Clavibacter michiganensis subsp. insidiosus ایجاد می‌شود، یکی از بیماریهایی است که سبب کاهش محصول در این استان می‌شود. این بیماری تاکنون به صورت جامع در استان همدان مورد بررسی قرار نگرفته است. در این بررسی از مناطق مختلف یونجه‌‌کاری استان همدان نمونه‌برداری و باکتری عامل بیماری پژمردگی جدا شد. بیماریزایی استرین‌های جدا شده روی یونجه تحت شرایط گلخانه با سه تکرار تایید شد. استرین‌های مورد بررسی پس از گذشت 40 روز در بوته‌ها علایم بیماری را ایجاد کردند. با بررسی ویژگی‌های فنوتیپی استرین‌های عامل بیماری پژمردگی یونجه به عنوان C. m. subsp. insidiosus تشخیص داده شدند. تأثیر استرین‌های جدا شده بر طول ساقه و ریشه، و وزن تر و خشک بوته‌های آلوده در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار ارزیابی شد. داده‌ها توسط نرم‌افزار SAS و آزمون دانکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که استرین‌های مورد بررسی سبب کاهش شاخص‌های طول و وزن بوته‌های یونجه شده و از نظر تأثیر روی کاهش این شاخص‌ها با هم تفاوت معنی‌دار دارند. برای بررسی تنوع ژنتیکی استرین‌ها، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با آغازگرهای تصادفی Opa-03، Opa-15، Opb-10، Opb-15، Opb-18، Opb-20، Ope-01، Ope-02، Ope-03، Ope-04، Ope-07، Ope-14، Ope-16 و Ope-19 به کار رفت و خوشه‌بندی انجام شد. بر مبنای این روش استرین‌های مورد بررسی چهار کلاستر تشکیل دادند. استرین‌های AH7، AH8، AH9 و AH6 در یک کلاستر، AH15 و AH2 در کلاستر دوم، AH10، AH11، AH12 و AH14 در کلاستر سوم و AH1 و AH3 در کلاستر چهارم قرار گرفتند. با هضم قطعه تکثیر شده با پرایمرهای CIRS-1 و CIRS-2 توسط آنزیم‌ EcoRI استرین‌های مورد بررسی دو گروه شامل استرین‌هایAH1، AH2،AH3، AH7،AH8 AH11، AH12 و AH15 با داشتن دو باند و استرین‌های AH6، AH10 و AH14 با دارا بودن تنها یک باند را تشکیل دادند. داده‌های به دست آمده تنوع ژنتیکی استرین‌های C. m. subsp. insidiosus را در استان همدان نشان داد.