بررسی فرایندهای فرسایش بارانی در خاکدانه‏ ها تحت شرایط آزمایشگاهی در خاک‏های آهکی شمال غرب زنجان

چکیده
   فرایندهای فرسایش بارانی در کنار ویژگی‏های باران تحت‌تأثیر مقاومت خاکدانه‏ها نیز قرار می‏گیرند. این پژوهش به‌منظور بررسی حساسیت خاکدانه‏ها در خاک‏های با بافت مختلف به فرایندهای فرسایش بارانی انجام گرفت. آزمایش در 30 نمونه خاک با چهار گروه بافتی و با تکرار‏های متفاوت انجام شد. برای این منظور 90 جعبه‏ محتوی خاکدانه‏های 6 تا 8 میلی‏متر تهیه و به‌مدت 30 دقیقه زیر دستگاه شبیه‏ساز باران قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوتی معنا‏دار بین بافت‏های مختلف از نظر میزان تخریب خاکدانه (P<0/001)، تراکم خاک (P<0/001) و پاشمان ذرات (P<0/01) وجود دارد. بیشترین تخریب خاکدانه در خاک‏های شن‏لومی و بیشترین تراکم خاک و پاشمان در خاک‏های لوم‏رسی مشاهده شد. تخریب خاکدانه تحت‌تأثیر منفی درصد ذرات سیلت (‏-0/63=p<0/01 r) و رس (‏p<0/01‏-0/70 = r) قرار گرفت. با وجود این، تراکم خاک و پاشمان به‌شدت تحت‌تأثیر درصد ذرات سیلت و رس افزایش یافت. چگونگی تأثیر ذرات شن بر فرایندهای فرسایش بارانی برخلاف ذرات (سیلت و رس) دیگر بود.