بررسی عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب بالنگوی شهری و شیرازی تحت شرایط تنش خشکی برای مدیریت آبیاری

چکیده
  به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش آبی بر عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه دارویی بالنگو، آزمایشی به‌صورت کرت­های خرد‌شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعۀ تحقیقاتی مرکز گیاهان دارویی دانشگاه شاهد تهران در سال زراعی91-1390 اجرا شد. عامل اول، سیستم آبیاری در دو سطح 40 و 60 درصد تخلیۀ آب قابل استفادۀ خاک؛ عامل دوم، گونه­های بالنگو شامل  Lallemantia. royleana(بالنگوی شیرازی)وL. iberica  (بالنگوی شهری)؛ و عامل سوم، منشأ توده در دو سطح ارومیه و مشهد بود. تنش آبی سبب کاهش معنادار 07/31 درصد شاخص سطح برگ در L. iberica شد، ولی در گونۀ L. royleana تغییری ایجاد نکرد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به 40 درصد تخلیۀ آب قابل استفادۀ خاک با میانگین 4/208 کیلوگرم در هکتار و بیشترین عملکرد مربوط به گونۀ L. iberica با میانگین 4/189 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد و عملکرد بالنگوی شهری در برابر تنش آبی، 03/28 درصد و در گونۀ شیرازی 11/11 درصد کاهش نشان داد. بین اکوتیپ­های گونۀ L. iberica ، اکوتیپ مشهد از لحاظ عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب به‌ترتیب با 76/38، 63/36 و32/37 درصد در مقایسه با اکوتیپ ارومیه بیشترین میانگین­ها را نشان داد، ولی در گونۀ L. royleanaتفاوت معناداری بین اکوتیپ­ها دیده نشد. همبستگی مثبت و معناداری بین کارایی مصرف آب و شاخص سطح برگ (44/0)، وزن دانه در بوته (53/0)، عملکرد دانه (98/0)، عملکرد بیولوژیک (61/0) و شاخص برداشت (91/0) دیده شد.