بررسی صفات تعیین کننده عملکرد جو (Hordeum vulgare L.) در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی

چکیده
  با وجود محدودیتهای اقلیمی از جمله خشکی در ایران، لزوم شناسایی ژنوتیپ‌های مقاومتر و بکارگیری آنها در برنامه‌های اصلاحی ضروری به نظر می‌رسد. این پژوهش به منظور بررسی و ارزیابی تعدادی ژنوتیپ جو در دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش و بررسی مهمترین صفات تاثیر گذار بر عملکرد آنها به صورت دو آزمایش مجزا انجام گردید. نتایج نشان داد که در مورد کلیه صفات، بین ژنوتیپ‌ها و شرایط رطوبتی تفاوتهای معنی‌داری وجود دارد. بیشترین همبستگی عملکرد در هر دو محیط با صفت وزن زی‌توده بود. با استفاده از تجزیه رگرسیون گام به گام چهار صفت در محیط تنش و هفت صفت در محیط نرمال دارای اثرات معنی‌داری بر عملکرد بوته بودند. با توجه به متفاوت بودن تعداد این صفات در دو محیط می‌توان چنین نتیجه گرفت که پارامترهای زیادی در تشکیل عملکرد گیاه نقش داشته و برآیند آنها در نهایت به صورت عملکرد بوته قابل اندازه‌گیری است. در حالت غیر تنش ژنوتیپ‌های زودگل‌تر، دارای تعداد سنبله‌های بیشتر و بزرگتر و بوته‌های بزرگتر، عملکرد بهتری خواهند داشت. با وجود محدودیت آبی در این دوره نیز، محدودیت این صفات تعیین کننده عملکرد خواهد بود بنابراین برای اصلاح عملکرد در شرایط تنش می‌توان از طریق صفات وزن صد دانه، تاریخ رسیدن، ارتفاع بوته، وزن سنبله اصلی و وزن زی‌توده اقدام نمود. البته گیاهان بزرگتر و دارای سنبله‌های بیشتر و سنگین‌تر که زودرس نیز باشند، می‌توانند هم در شرایط بدون تنش و هم در شرایط دارای تنش ملایم برتری داشته باشند