بررسی سینتیک آزاد شدن بور در برخی از خاک های ایران

چکیده
    سینتیک آزاد شدن بور در شش نمونه خاک زراعی استانهای تهران، قزوین و مرکزی با استفاده از مانیتول 1/0 مولار بررسی گردید. در همه نمونه‌ها سرعت آزاد شدن بور در ابتدا زیاد و به تدریج کاهش یافته و در زمانهای بیش از 24 ساعت، مقدار آزاد شدن بسیار کم بود. پنج مدل ریاضی (الوویچ، تابع توانی، دیفیوژن پارابولیکی، مرتبه اول و مرتبه صفر) به منظور توصیف سینتیک آزاد شدن بور مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. مقایسه مدلها با استفاده از ضریب تشخیص (2r) و خطای معیار تخمین (SE) نشان داد که معادله الوویچ دارای بیشترین میانگین 2r و کمترین میانگین SE می‌باشد. معادله تابع توانی در مرتبه بعدی قرار داشته و این معادله نیز بطور مناسبی قادر به توصیف آزاد شدن بور از خاکها می‌باشد. علاوه بر این تجزیه و تحلیل داده‌ها بر اساس فرض وجود سه منبع متفاوت (از لحاظ انرژی) و مستقل آزاد کننده بور در خاک نشان داد که یک معادله شبه مرتبه اول قادر به توصیف آزاد شدن بور از دو منبع اول و دوم بوده و در حدود 67 تا 94 درصد از بور موجود در دو منبع اول و دوم مربوط به منبع نخست، یعنی منبعی که بور را به سرعت آزاد می‌کند بوده و باقیمانده مربوط به منبع دوم می‌باشد. مقدار بور آزاد شده از منبع سوم که بور را خیلی کند آزاد می‌کند، در همه خاکها بسیار اندک می‌باشد.