بررسی روند متغیرهای هواشناسی و هیدرولوژیکی حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از روش‌های غیرپارامتری

چکیده
    گرمایش جهانی باعث تغییرات در سری زمانی متغیرهای هواشناسی شده است که این تغییرات همراه با مداخله جدی عوامل انسانی در طبیعت، تغییرات هیدرولوژیکی را نیز به همراه داشته است. بطوریکه می‌توان اثرات آنها را در قالب روند در سری زمانی مربوط مشاهده کرد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی و مقایسه روند تغییرات متغیرهای دما، بارندگی و دبی رودخانه‌ها بصورت ماهیانه و سالانه در سطح حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از روش‌های غیرپارامتری می‌باشد. بدین منظور چهار روش من-کندال، تایل-سن، اسپیرمن و سنس‌تی که جزو متداولترین روش‌های غیرپارامتری هستند، به کار گرفته شدند. مطالعه 11 ایستگاه دما‌سنجی، 35 ایستگاه‌ باران‌سنجی و 35 ایستگاه آب‌سنجی نشان داد که دما در سطح حوضه بطور معنی‌دار روند افزایشی دارد. اما بارندگی‌های سالانه و ماهیانه رفتارهای متفاوت را نشان دادند، بطوریکه در 8 درصد از ایستگاه‌ها روند افزایشی و در 14 درصد از ایستگاه-ها روند کاهشی ملاحظه شد. در خصوص دبی رودخانه‌ها، 60 درصد از ایستگاه‌ها به صورت سالانه و ماهیانه روند کاهشی داشته‌اند. مقایسه روش‌ها نشان داد که روش‌های من-کندال و تایل-سن درصد ایستگاه‌های معنی‌دار یکسان و روش‌های سنس‌تی و اسپیرمن به ترتیب کمترین و بیشترین روند را در ارزیابی ماهیانه ایستگاه‌ها تشخیص می-دهند اما در ارزیابی سالیانه، روش‌ سنس‌تی بیشترین روند را در ایستگاه‌ها نشان داد.